Ένας καθηγητής φιλοσοφίας εμφανίστηκε στην τάξη του με ένα μεγάλο χάρτινο κουτί. Χωρίς να μιλήσει, πήρε από την χάρτινη κούτα ένα άδειο γυάλινο βάζο και άρχισε να το γεμίζει με μικρές πέτρες. Οι μαθητές τον κοιτούσαν με απορία. Όταν το βάζο δε χωρούσε άλλο ρώτησε:- Είναι γεμάτο το βάζο;Και οι μαθητές απάντησαν:- Ναι, είναι γεμάτο.Αυτός χαμογέλασε και χωρίς να μιλήσει, πήρε από τη χάρτινη κούτα ένα σακουλάκι με μικρά βότσαλα και άρχισε να γεμίζει το βάζο, το κούνησε λίγο και τα βότσαλα κύλησαν και γέμισαν τα κενά μεταξύ των πετρών. Όταν το βάζο δε χωρούσε άλλο, ρώτησε:- Είναι γεμάτο το βάζο;Και οι μαθητές απάντησαν:- Ναι, είναι γεμάτο.Αυτός χαμογέλασε πάλι και χωρίς να μιλήσει, πήρε από τη χάρτινη κούτα ένα σακουλάκι με άμμο και άρχισε να την αδειάζει μέσα στο βάζο. Η άμμος χύθηκε και γέμισε όλα τα κενά μεταξύ των πετρών και των βότσαλων. Όταν το βάζο δε χωρούσε άλλο, ρώτησε:- Είναι γεμάτο το βάζο;Οι μαθητές δίστασαν για λίγο, αλλά απάντησαν:- Ναι, είναι γεμάτο.Αυτός χαμογέλασε πάλι και χωρίς να μιλήσει πήρε από την χάρτινη κούτα δύο μπουκάλια μπύρες και άρχισε να τα αδειάζει μέσα στο βάζο. Τα υγρά γέμισαν όλο το υπόλοιπο κενό του βάζου. Όταν το βάζο δε χωρούσε άλλο, ρώτησε:- Είναι γεμάτο το βάζο;Οι μαθητές αυτή τη φορά γέλασαν και είπαν:- Ναι, είναι γεμάτο.- Τώρα, λέει ο καθηγητής, θέλω να θεωρήσετε ότι το βάζο αυτό αντιπροσωπεύει τη ζωή σας. Οι πέτρες είναι τα πιο σημαντικά στη ζωή σας, οικογένεια, ο σύντροφός σας, τα παιδιά σας, η υγεία σας, οι καλοί σας φίλοι. Είναι τόσο σημαντικά που ακόμα κι αν όλα τα υπόλοιπα λείψουν, η ζωή σας θα εξακολουθήσει να είναι γεμάτη. Τα βότσαλα είναι τα άλλα πράγματα που έρχονται στη ζωή μας, όπως οι σπουδές, η δουλειά μας, το σπίτι μας, το αυτοκίνητό μας, τα στερεοφωνικά μας. Αν αυτά τα βάλετε πρώτα στο βάζο δεν θα υπάρχει χώρος για τις πέτρες, τα σημαντικά της ζωής. Η άμμος είναι όλα τα υπόλοιπα, τα πολύ μικρά της ζωής. Αν βάλεις πρώτα άμμο στο βάζο, δεν θα υπάρχει χώρος ούτε για τις πέτρες αλλά ούτε για τα βότσαλα. Το βάζο είναι η ζωή σας. Αν ξοδεύετε χρόνο και δύναμη για μικρά πράγματα, δεν θα βρείτε ποτέ χρόνο για τα πιο σημαντικά. Ξεχωρίστε ποια είναι τα πιο σημαντικά για την ευτυχία σας. Μιλήστε με τους γονείς σας, παίξτε με τα παιδιά σας, απολαύστε τη σύντροφό σας, προσέξτε την υγεία σας, χαρείτε με τους φίλους σας. Πάντα θα υπάρχει χρόνος για γνώση και σπουδές, πάντα θα υπάρχει χρόνος για εργασία, πάντα θα υπάρχει χρόνος για να φτιάξετε το σπίτι σας, το αυτοκίνητό σας, τα στερεοφωνικά σας. Όμως να φροντίσετε για τις πέτρες πρώτα. Ξεχωρίστε τις προτεραιότητες.Οι μαθητές είχαν μείνει άφωνοι. Ένας όμως ρώτησε:-Καλά, η μπύρα τι αντιπροσωπεύει;Ο καθηγητής γελώντας του απαντά:- Χαίρομαι που ρωτάς. Θα σας πω. Δεν έχει σημασία πόσο γεμάτη είναι η ζωή σας, δεν έχει σημασία πόσο στριμωγμένος είσαι, γιατί πρέπει να ξέρεις ότι πάντα θα υπάρχει λίγος χώρος για δυό μπυρίτσες!
12/08/2009 Δημοσιεύθηκε από asimonis ΣΟΦΑ ΛΟΓΙΑ
ΠΗΝΕΙΑ
Κυριακή 6 Σεπτεμβρίου 2009
Σάββατο 22 Αυγούστου 2009
Στο ίδιο έργο θεατές... (EPIKAIRO)
Όταν με το καλό σβήσει η φωτιά στην Αττική κι εύχομαι να σβήσει σύντομα , ο μηχανισμός προπαγάνδας και ωραιοποίησης θα έχει ήδη πάρει μπροστά...- Θα αρχίσουν τα σενάρια συνωμοσίας περί "αποσταθεροποίησης" της χώρας από τους "κακούς" Αμερικάνους , "κακούς" Ρώσους" και "μοχθηρούς" εξωγήινους.- Κάποιοι θα ορκίζονται on camera ότι είδαν αναρχικούς να βάζουν φωτιά σε βίλες στον Διόνυσο.- Δημοσιογράφοι περιφερειακών ΜΜΕ θα αποκαλύπτουν ότι μουσουλμάνοι της Θράκης έκαψαν τον Βαρνάβα για να χτίσουν τζαμί - Ένας συντετριμμένος Καραμανλής θα δηλώσει την απόλυτη υποστήριξη του στο group που αρέσκεται να αποκαλεί " Ελληνίδες , Έλληνες " . Θα δώσει μάλιστα εντολή στον Υπ. Οικονομίας να "αγνοήσει" την οικονομική κρίση και να μοιράσει 3χιλιαρα στους πληγέντες.- Ο Αντώναρος θα υποστηρίξει ότι το ΠΑΣΟΚ δεν σέβεται τίποτα και κάνει πολιτική πάνω στις στάχτες . Το ΠΑΣΟΚ θα κάνει το λάθος να απαντήσει και τα παράθυρα θα γεμίσουν ανοργασμικούς βουλευτές του δικομματισμού . Και ο κόσμος θα κλείσει τις τηλεοράσεις...- Ο Καρατζαφέρης θα υπονοήσει ότι αν υπήρχε ο ΛΑΟΣ στην εξουσία , θα είχε απαγορεύσει τα σπίρτα τον Αύγουστο .
Παρατσούκλια των κατοίκων κάθε πόλης ( Το είδαμε στο φιλικό blog taxalia)
Δεν ξέρω αν έχει τύχει ποτέ να τ’ ακούσετε αλλά οι άνθρωποι που ζουν σε κάθε πόλη δεν ονομάζονται μόνο από την πόλη (π.χ. Θεσσαλονίκη – Θεσσαλονικιός) αλλά έχουν και κάποιες ειδικές ονομασίες ανα πόλη οι οποίες έχουν βγει για διαφορετικό λόγο σε κάθε μία. Ορίστε λοιπόν μερικές απ’ τις πόλεις. Για όποιες άλλες ξέρετε που δεν υπάρχουν, ή ξέρετε κάτι παραπάνω που δεν υπάρχει εδώ αφήστε σχόλιο.
+ Θεσσαλονίκη – Καρντασια:
Καρντασι είναι ο αδερφός στα τουρκικά. Παλιά επεφτε πολυ κοροϊδεμα από τους Αθηναίους επί του θέματος.
Σαλονίκη δε, γνωστή και ως Καρντασούπολη!
+ Έβρος (κυρίως Κομοτηνή) – Γκάτζοι ή Γκάτζολοι:
Στο Σουφλί του νομού Έβρου παλαιότερα υπήρχαν πολλά γαϊδούρια, τα οποία.... τα έλεγαν αλλιώς και γκάτζους. Έτσι οι φαντάροι έβγαλαν κοροϊδευτικά την περιοχή Γκατζολία και έμεινε να φωνάζουν τους κατοίκους Γκάτζολους. Η ιστορική αμαξοστοιχία 604 ΕΒΡΟΣ ΕΞΠΡΕΣ καλείται και Γκάτζος Εξπρές.
+ Πτολεμαΐδα – Καϊλαριώτες:
Αυτό συμβαίνει γιατί η πτολεμαϊδα λέγεται αλλιώς και Καϊλάρια. Επίσης λέγεται και λασποχώρι γιατί παλιά ήταν χωριό όλο λάσπες όταν έβρεχε.
+ Κοζάνη – Σούρδοι:
Λέγονται έτσι διότι προσποιούνταν ότι δεν άκουσαν κάτι – κοινώς ποιούσαν την νήσσαν – όταν φυσικά δεν τους συνέφερε. Και ενώ οι μεν υπόλοιποι Έλληνες τους δέχτηκαν με αυτήν τους τη νοοτροποία, οι δε Εβραίοι δεν κατάφεραν να στεργιώσουν ούτε στιγμή στην περιοχή. Στα βλάχικα σούρδος σημαίνει κουφός / βλάκας.
+ Κέρκυρα – Παγανέλια ή Φρανκολαντσέρηδες:
Αυτοί ονομάστηκαν έτσι γιατί παγανέλι στην κερκυραϊκή διάλεκτο σημαίνει περιστέρι και η Κέρκυρα (κυρίως οι πλατείες αλλα γενικά όλη η πολη της) είναι γεμάτη περιστέρια. Το φρανκολαντσέρηδες δεν ξέρουμε από που βγαίνει.
+ Ιωάννινα – Παγουράδες:
Λέγονται έτσι γιατί παλιά λέγανε ότι στην λίμνη στα γιάννενα καθρεπτίζοταν το φεγγάρι και οι γιαννιότες έτρεχαν με τα παγούρια για να μαζέψουν και καλά το μαγικό νερό!
+ Κιλκίς – Μαλούρδοι:
Δυστυχώς δεν εχω ιδέα από που βγαίνει αυτό.
+ Λάρισα – Πλατυποδαράδες ή Πλατύποδες ή Τυρόγαλα:
Αυτοί λέγονται έτσι λόγω του κάμπου που είναι επίπεδος και δεν βοηθάει στο σχηματισμό καμάρας στο πόδι. Το τυρόγαλα βγαίνει απ’ το τοπικό προϊόν.
+ Βόλος – Αυστριακοί:
Kυκλοφορούν διάφορες εκδοχές:
* Διότι οι Βολιώτες είναι τσιγκούνηδες – σαν τους Αυστριακούς
* Διότι είναι ψυχροί άνθρωποι – σαν τους Αυστριακούς
* Διότι είναι μοχθηροί – επί Τουρκοκρατίας, οι Αυστριακοί είχαν χειρότερη φήμη κι απ’ τους Τούρκους.
* Διότι στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, όταν μπήκε στον Παγασητικό ένα Αυστριακό πολεμικό, αν και εχθρικό, οι Βολιώτες το υποδέχθηκαν με μπάντες και αυστριακές σημαίες.
Αυτά τα λένε οι Λαρισαίοι. Οι εξηγήσεις που δίνουν οι ίδιοι οι Βολιώτες είναι:
* Επί Τουρκοκρατίας, η πόλη είχε διάφορα εμπορικά προνόμια ένα από τα οποία ήταν και η ύπαρξη Αυστριακού προξενείου και η δυνατότητα που είχαν οι Βολιώτες να εμπορεύονται υπό Αυστριακή προστασία.
* Μετά το 1881, που ο Βόλος ενσωματώθηκε στο ελληνικό κράτος, η νέα διοίκηση φορολόγησε βαριά την Θεσσαλία. Μπήκε ένας ιδιότυπος νέος κεφαλικός φόρος σε όλους τους «Έλληνες το γένος» (κατά κύριο λόγο εμπόρους), κάτι το οποίο οδήγησε στους μαγαζάτορες να βάλουν ξένες, Αυστριακές σημαίες στα μαγαζιά τους για να αποφύγουν να φορολογηθούν.
Και υπάρχει και η εκδοχή της Φρικηπαίδειας.
* Ο Βόλος είναι μία πόλη στην κεντρική Ελλάδα. Γνωστή αυστριακή αποικία που εξελίχθηκε σε αποικία των ΕΛ, μετά την εκδίωξή τους από την αφιλόξενη προσωρινή τους κατοικία, την γνωστή υποβαθμισμένη περιοχή της Αθήνας.
(Πηγή: http://www.slang.gr/lemma/show/Austriakoi_5697:Αυστριακοί)
+ Άρτα – Νερατζοκώλιδες:
Λόγω του ότι στην Άρτα έχουν πολλά νεράτζια και μεγάλους κώλους άρα έχουν κώλους σαν νεράτζια…
+ Πρέβεζα – Σαρδέλες:
Διότι λέγεται ότι βάζουν τις σαρδέλες στο κλουβί.
+ Αθήνα – Γκάγκαροι:
Γκάγκαρο ήταν το βαρύ ξύλο που ήταν κρεμασμένο με σκοινί πίσω από τις αυλόπορτες, τις οποίες έκλεινε με το βάρος του. {gaga στα τούρκικα το ράμφος – Lady gaga that can’t be good for you )
Γκάγκαρος λεγόταν επί τουρκοκρατίας ο Αθηναίος της ανώτερης κοινωνικής τάξης, ο οποίος στην πόρτα του είχε γκάγκαρο…
Σημαίνει σήμερα ο γνήσιος Αθηναίος.
+ Φλώρινα – Απόγονοι της Γιουργίας:
Γιατί η γιούργα ήταν η Γεωργία στα Φλωρινιώτικα. Ήταν η μεγαλύτερη που**να της Φλώρινας… Απ’ τις μεγαλύτερες βρισιές για τους Φλωρινιώτες.
+ Πόντος – Ντουντούμια / Τουρκούλια:
Δυστυχώς δεν εχω ιδέα από που βγαίνει αυτό.
+ Λέσβος – Γκαζμάδες:
Τη Μυτιλήνη τη λένε Γκασμαδία ή Κασμαδία οι φαντάροι που υπηρετούν εκεί, επειδή η στρατιωτική ζωή εκεί έχει πολύ σκάψιμο, σκάβουν ορύγματα. Επίσης υπάρχει και ο παλιός μύθος που λέει ότι (σύμφωνα με την στόμα-στόμα παράδοση των φαντάρων) όταν ήταν να φτιαχτεί το αεροδρόμιο της Μυτιλήνης, όλοι οι κάτοικοι πήγαν να συνδράμουν κρατώντας από έναν κασμά (και κανένας δεν κρατούσε φτυάρι ή σκαπέτι).
+ Καστοριά – Τσιρουνιάιδες:
Δυστυχώς δεν εχω ιδέα από που βγαίνει αυτό.
+ Σέρρες – Ακανέδες:
Λόγω του ότι στη πόλη των Σερρών φτιάχνονται ακανέδες (ένα είδος γλυκού σαν λουκούμι)…
+ Πάτρα – Μινάραδες:
Λίγο υποτιμητική λέξη για τους Πατρινούς που σημαίνει μαλάκας αλλά σε πιο light εκδοχή.
+ Ηράκλειο – Σουμπερίτες ή Καστρινούς:
Σουμπερίτες διότι στην κατοχή ο Σούμπερ είχε την έδρα του στο Hράκλειο και Καστρινούς επειδή το Ηράκλειο ονομαζόταν και Κάστρο.
+ Αγρίνιο – Βλάχοι:
Έτσι τους αποκαλούν οι μεσολογγίτες, οι οποίοι θεωρούν τον εαυτό τους πολύ διακεκριμένο.
+ Ναύπλιο – Κωλοπλένηδες:
Οι Aργίτες τους αποκαλούν έτσι διότι πλένονταν στις τούρκικες τουαλέτες.
+ Άργος – Πρασάδες:
Ως αντίποινα οι Aναπλιώτες τους έβγαλαν έτσι διότι έτρωγαν το πράσο με το οποίο χτυπούσαν το γαϊδούρι τους.
+ Καβάλα – Ψαροκασέλες:
Έτσι τους αποκαλούν οι Ξανθιώτες.
+ Αρκαδία – Σκορδάς ή Αβγοζύγης:
Σκορδάς λόγω των τοπικών προϊόντων και αβγοζύγης γιατί πρώτοι οι αρκάδες πουλούσαν αυγά βάσει του μεγέθους τους – των αυγών -.
+ Καλαμάτα – Σωματέμπορες:
Δυστυχώς δεν εχω ιδέα από που βγαίνει αυτό.
+ Κόρινθος – Λαΐδες:
Γιατί Λαΐδα ήταν μια εταίρα της αρχαιότητας από την Κόρινθο.
+ Κρήτη – Πέτσακες ή Σβούρους:
Μάλλον από Ρέθυμνο, Ηράκλειο. Ο ορεσίβιος ή χωρικός που κατεβαίνει στην πόλη με ιμπεριαλιστικές διαθέσεις ως προς γυναίκες, μπάρια κλπ. με τα γνωστά αξεσουάρ (4χ4, μαύρο πουκάμισο κλπ κλπ). Τείνει να αντικαταστήσει και στα Χανιά το «κούργιαλος». Σβούροι είναι οι κάγκουρες στην τοπική διάλεκτο.
+ Κως – Μπόχαλοι:
Γιατί στην τοπική διάλεκτο το μπουκάλι το λένε μποχάλι.
+ Ρόδος – Τσαμπίκοι:
Λόγω τοπικού ονόματος.
+ Τρίκαλα – Κασέρια ή Σακαφλιάδες:
Κασέρια λόγω τοπικού τυριού και Σακαφλιάδες λόγω του Σακαφλιά, ο οποίος έζησε την εποχή του Μεσοπολέμου, λίγο μετά την Μικρασιατική Καταστροφή και ήταν ο Δον Ζουάν της εποχής. Ήταν ένας ωραίος άντρας που είχε αναστατώσει την τρικαλινή κοινωνία με τα καμώματα του, ώσπου κάποιοι του στήσανε καρτέρι στα στενά σοκάκια του Βαρουσίου και τον μαχαιρώσανε (εξού και το γνωστό στιχάκι “Στα τρίκαλα στα δυό στενά σκοτώσανε τον σακαφλιά”). Το σακαφλιάς κατά λέξη σημαίνει ο φίλος της σάρκας.
+ Θεσσαλονίκη – Καρντασια:
Καρντασι είναι ο αδερφός στα τουρκικά. Παλιά επεφτε πολυ κοροϊδεμα από τους Αθηναίους επί του θέματος.
Σαλονίκη δε, γνωστή και ως Καρντασούπολη!
+ Έβρος (κυρίως Κομοτηνή) – Γκάτζοι ή Γκάτζολοι:
Στο Σουφλί του νομού Έβρου παλαιότερα υπήρχαν πολλά γαϊδούρια, τα οποία.... τα έλεγαν αλλιώς και γκάτζους. Έτσι οι φαντάροι έβγαλαν κοροϊδευτικά την περιοχή Γκατζολία και έμεινε να φωνάζουν τους κατοίκους Γκάτζολους. Η ιστορική αμαξοστοιχία 604 ΕΒΡΟΣ ΕΞΠΡΕΣ καλείται και Γκάτζος Εξπρές.
+ Πτολεμαΐδα – Καϊλαριώτες:
Αυτό συμβαίνει γιατί η πτολεμαϊδα λέγεται αλλιώς και Καϊλάρια. Επίσης λέγεται και λασποχώρι γιατί παλιά ήταν χωριό όλο λάσπες όταν έβρεχε.
+ Κοζάνη – Σούρδοι:
Λέγονται έτσι διότι προσποιούνταν ότι δεν άκουσαν κάτι – κοινώς ποιούσαν την νήσσαν – όταν φυσικά δεν τους συνέφερε. Και ενώ οι μεν υπόλοιποι Έλληνες τους δέχτηκαν με αυτήν τους τη νοοτροποία, οι δε Εβραίοι δεν κατάφεραν να στεργιώσουν ούτε στιγμή στην περιοχή. Στα βλάχικα σούρδος σημαίνει κουφός / βλάκας.
+ Κέρκυρα – Παγανέλια ή Φρανκολαντσέρηδες:
Αυτοί ονομάστηκαν έτσι γιατί παγανέλι στην κερκυραϊκή διάλεκτο σημαίνει περιστέρι και η Κέρκυρα (κυρίως οι πλατείες αλλα γενικά όλη η πολη της) είναι γεμάτη περιστέρια. Το φρανκολαντσέρηδες δεν ξέρουμε από που βγαίνει.
+ Ιωάννινα – Παγουράδες:
Λέγονται έτσι γιατί παλιά λέγανε ότι στην λίμνη στα γιάννενα καθρεπτίζοταν το φεγγάρι και οι γιαννιότες έτρεχαν με τα παγούρια για να μαζέψουν και καλά το μαγικό νερό!
+ Κιλκίς – Μαλούρδοι:
Δυστυχώς δεν εχω ιδέα από που βγαίνει αυτό.
+ Λάρισα – Πλατυποδαράδες ή Πλατύποδες ή Τυρόγαλα:
Αυτοί λέγονται έτσι λόγω του κάμπου που είναι επίπεδος και δεν βοηθάει στο σχηματισμό καμάρας στο πόδι. Το τυρόγαλα βγαίνει απ’ το τοπικό προϊόν.
+ Βόλος – Αυστριακοί:
Kυκλοφορούν διάφορες εκδοχές:
* Διότι οι Βολιώτες είναι τσιγκούνηδες – σαν τους Αυστριακούς
* Διότι είναι ψυχροί άνθρωποι – σαν τους Αυστριακούς
* Διότι είναι μοχθηροί – επί Τουρκοκρατίας, οι Αυστριακοί είχαν χειρότερη φήμη κι απ’ τους Τούρκους.
* Διότι στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, όταν μπήκε στον Παγασητικό ένα Αυστριακό πολεμικό, αν και εχθρικό, οι Βολιώτες το υποδέχθηκαν με μπάντες και αυστριακές σημαίες.
Αυτά τα λένε οι Λαρισαίοι. Οι εξηγήσεις που δίνουν οι ίδιοι οι Βολιώτες είναι:
* Επί Τουρκοκρατίας, η πόλη είχε διάφορα εμπορικά προνόμια ένα από τα οποία ήταν και η ύπαρξη Αυστριακού προξενείου και η δυνατότητα που είχαν οι Βολιώτες να εμπορεύονται υπό Αυστριακή προστασία.
* Μετά το 1881, που ο Βόλος ενσωματώθηκε στο ελληνικό κράτος, η νέα διοίκηση φορολόγησε βαριά την Θεσσαλία. Μπήκε ένας ιδιότυπος νέος κεφαλικός φόρος σε όλους τους «Έλληνες το γένος» (κατά κύριο λόγο εμπόρους), κάτι το οποίο οδήγησε στους μαγαζάτορες να βάλουν ξένες, Αυστριακές σημαίες στα μαγαζιά τους για να αποφύγουν να φορολογηθούν.
Και υπάρχει και η εκδοχή της Φρικηπαίδειας.
* Ο Βόλος είναι μία πόλη στην κεντρική Ελλάδα. Γνωστή αυστριακή αποικία που εξελίχθηκε σε αποικία των ΕΛ, μετά την εκδίωξή τους από την αφιλόξενη προσωρινή τους κατοικία, την γνωστή υποβαθμισμένη περιοχή της Αθήνας.
(Πηγή: http://www.slang.gr/lemma/show/Austriakoi_5697:Αυστριακοί)
+ Άρτα – Νερατζοκώλιδες:
Λόγω του ότι στην Άρτα έχουν πολλά νεράτζια και μεγάλους κώλους άρα έχουν κώλους σαν νεράτζια…
+ Πρέβεζα – Σαρδέλες:
Διότι λέγεται ότι βάζουν τις σαρδέλες στο κλουβί.
+ Αθήνα – Γκάγκαροι:
Γκάγκαρο ήταν το βαρύ ξύλο που ήταν κρεμασμένο με σκοινί πίσω από τις αυλόπορτες, τις οποίες έκλεινε με το βάρος του. {gaga στα τούρκικα το ράμφος – Lady gaga that can’t be good for you )
Γκάγκαρος λεγόταν επί τουρκοκρατίας ο Αθηναίος της ανώτερης κοινωνικής τάξης, ο οποίος στην πόρτα του είχε γκάγκαρο…
Σημαίνει σήμερα ο γνήσιος Αθηναίος.
+ Φλώρινα – Απόγονοι της Γιουργίας:
Γιατί η γιούργα ήταν η Γεωργία στα Φλωρινιώτικα. Ήταν η μεγαλύτερη που**να της Φλώρινας… Απ’ τις μεγαλύτερες βρισιές για τους Φλωρινιώτες.
+ Πόντος – Ντουντούμια / Τουρκούλια:
Δυστυχώς δεν εχω ιδέα από που βγαίνει αυτό.
+ Λέσβος – Γκαζμάδες:
Τη Μυτιλήνη τη λένε Γκασμαδία ή Κασμαδία οι φαντάροι που υπηρετούν εκεί, επειδή η στρατιωτική ζωή εκεί έχει πολύ σκάψιμο, σκάβουν ορύγματα. Επίσης υπάρχει και ο παλιός μύθος που λέει ότι (σύμφωνα με την στόμα-στόμα παράδοση των φαντάρων) όταν ήταν να φτιαχτεί το αεροδρόμιο της Μυτιλήνης, όλοι οι κάτοικοι πήγαν να συνδράμουν κρατώντας από έναν κασμά (και κανένας δεν κρατούσε φτυάρι ή σκαπέτι).
+ Καστοριά – Τσιρουνιάιδες:
Δυστυχώς δεν εχω ιδέα από που βγαίνει αυτό.
+ Σέρρες – Ακανέδες:
Λόγω του ότι στη πόλη των Σερρών φτιάχνονται ακανέδες (ένα είδος γλυκού σαν λουκούμι)…
+ Πάτρα – Μινάραδες:
Λίγο υποτιμητική λέξη για τους Πατρινούς που σημαίνει μαλάκας αλλά σε πιο light εκδοχή.
+ Ηράκλειο – Σουμπερίτες ή Καστρινούς:
Σουμπερίτες διότι στην κατοχή ο Σούμπερ είχε την έδρα του στο Hράκλειο και Καστρινούς επειδή το Ηράκλειο ονομαζόταν και Κάστρο.
+ Αγρίνιο – Βλάχοι:
Έτσι τους αποκαλούν οι μεσολογγίτες, οι οποίοι θεωρούν τον εαυτό τους πολύ διακεκριμένο.
+ Ναύπλιο – Κωλοπλένηδες:
Οι Aργίτες τους αποκαλούν έτσι διότι πλένονταν στις τούρκικες τουαλέτες.
+ Άργος – Πρασάδες:
Ως αντίποινα οι Aναπλιώτες τους έβγαλαν έτσι διότι έτρωγαν το πράσο με το οποίο χτυπούσαν το γαϊδούρι τους.
+ Καβάλα – Ψαροκασέλες:
Έτσι τους αποκαλούν οι Ξανθιώτες.
+ Αρκαδία – Σκορδάς ή Αβγοζύγης:
Σκορδάς λόγω των τοπικών προϊόντων και αβγοζύγης γιατί πρώτοι οι αρκάδες πουλούσαν αυγά βάσει του μεγέθους τους – των αυγών -.
+ Καλαμάτα – Σωματέμπορες:
Δυστυχώς δεν εχω ιδέα από που βγαίνει αυτό.
+ Κόρινθος – Λαΐδες:
Γιατί Λαΐδα ήταν μια εταίρα της αρχαιότητας από την Κόρινθο.
+ Κρήτη – Πέτσακες ή Σβούρους:
Μάλλον από Ρέθυμνο, Ηράκλειο. Ο ορεσίβιος ή χωρικός που κατεβαίνει στην πόλη με ιμπεριαλιστικές διαθέσεις ως προς γυναίκες, μπάρια κλπ. με τα γνωστά αξεσουάρ (4χ4, μαύρο πουκάμισο κλπ κλπ). Τείνει να αντικαταστήσει και στα Χανιά το «κούργιαλος». Σβούροι είναι οι κάγκουρες στην τοπική διάλεκτο.
+ Κως – Μπόχαλοι:
Γιατί στην τοπική διάλεκτο το μπουκάλι το λένε μποχάλι.
+ Ρόδος – Τσαμπίκοι:
Λόγω τοπικού ονόματος.
+ Τρίκαλα – Κασέρια ή Σακαφλιάδες:
Κασέρια λόγω τοπικού τυριού και Σακαφλιάδες λόγω του Σακαφλιά, ο οποίος έζησε την εποχή του Μεσοπολέμου, λίγο μετά την Μικρασιατική Καταστροφή και ήταν ο Δον Ζουάν της εποχής. Ήταν ένας ωραίος άντρας που είχε αναστατώσει την τρικαλινή κοινωνία με τα καμώματα του, ώσπου κάποιοι του στήσανε καρτέρι στα στενά σοκάκια του Βαρουσίου και τον μαχαιρώσανε (εξού και το γνωστό στιχάκι “Στα τρίκαλα στα δυό στενά σκοτώσανε τον σακαφλιά”). Το σακαφλιάς κατά λέξη σημαίνει ο φίλος της σάρκας.
Τρίτη 23 Ιουνίου 2009
Ο λόγος της Μελίνας στο Oxford Union
Πρέπει να καταλάβετε τι σημαίνουν για μας τα μάρμαρα του Παρθενώνα. Είναι η υπερηφάνεια μας, είναι οι θυσίες μας. Είναι το ευγενέστερο σύμβολο τελειότητας. Είναι φόρος τιμής στη δημοκρατική φιλοσοφία. Είναι οι φιλοδοξίες μας και το ίδιο τ΄όνομα...
μας. Είναι η ουσία της ελληνικότητας.
Κύριε Πρόεδρε, Αξιότιμα Μέλη, Κυρίες και Κύριοι
Καταρχήν επιτρέψτε μου να ευχαριστήσω την OXFORD UNION που έφερε το θέμα αυτό για συζήτηση και ευχαριστώ που με προσκαλέσατε. Νομίζω ότι θα ήταν καλό αυτό το βράδυ ν΄ακουστεί μια ελληνική φωνή. Μια φωνή έστω με τη φτωχή μου προφορά. Την ακούω και μορφάζω. Θυμάμαι εκείνο που είπε κάποτε ο Brendan Behan για κάποιο εκφωνητή "Μιλάει σαν να΄χει τα Ελγίνεια Μάρμαρα στο στόμα του."
Θα ήθελα να ευχαριστήσω επίσης το μεγάλο αριθμό Βρετανών πολιτών που συνηγόρησαν υπέρ των θέσεων της κυβέρνησης με τα αξιότιμα μέλη και των δύο σωμάτων του κοινοβουλίου που εκδήλωσαν ενδιαφέρον και συμπάθεια για το αίτημα της επιστροφής των μαρμάρων. Και βεβαίως εκφράζω τη βαθεία ευγνωμοσύνη μου στη Βρετανική Επιτροπή για την Eπιστροφή των Mαρμάρων του Παρθενώνα, για τις προσπάθειες της να αποκαλύψει την αλήθεια στο Βρετανικό λαό.
Υπάρχουν τα Μάρμαρα του Παρθενώνα . Δεν υπάρχουν Ελγίνεια Μάρμαρα. ΄Οπως
Υπάρχει ο Δαβίδ του Michael Angelo
Yπάρχει η Αφροδίτη του Da Vinci
Υπάρχει ο Ερμής του Πραξιτέλη
Υπάρχουν οι Ψαράδες στη θάλασσα του Turner
Υπάρχει η Capella Sixtina
Δεν υπάρχουν Ελγίνεια Μάρμαρα.
Ξέρετε , λένε ότι εμείς οι ΄Ελληνες είμαστε ένας θερμόαιμος λαός. Να σας πω κάτι, είναι αλήθεια. Και είναι γνωστό πως δεν αποτελώ εξαίρεση. Γνωρίζοντας τι σημαίνουν τα γλυπτά αυτά για τον ελληνικό λαό δεν είναι εύκολο να μιλήσω ψύχραιμα για το πως πάρθηκαν τα Μάρμαρα από την Ελλάδα, αλλά θα προσπαθήσω. Το υπόσχομαι.
Ενας από τους διακεκριμένους καθηγητές σας με συμβούλεψε να εξιστορήσω το πως πάρθηκαν τα μάρμαρα από την Αθήνα και έφθασαν στις Βρετανικές ακτές . Ισχυρίστηκα ότι αυτό είναι αρκετά γνωστό, αλλά μου είπε ακόμη και αν υπάρχει και ένα άτομο σ΄αυτό το ακροατήριο στο οποίο τα γεγονότα αυτά είναι ασαφή, το ιστορικό πρέπει να ειπωθεί. Ετσι θ΄αρχίσω όσο μπορώ σύντομα.
Βρισκόμαστε στα τέλη του 19ου αιώνα. Ο Ναπολέων σκέφτεται να αποπειραθεί να εισβάλει στην Αγγλία. Αποφασίζει να μην το πράξει. Αντί αυτού εισβάλει στην Αιγυπτο αποσπώντας την από την τουρκική κυριαρχία, γεγονός που δυσαρεστεί πολύ τους Τούρκους. Διακόπτουν τις διπλωματικές σχέσεις με τη Γαλλία και κυρήσσουν πόλεμο. Η Βρετανία βρίσκει ότι αυτή είναι μια πρώτης τάξεως στιγμή να διορίσει πρεσβευτή στην Τουρκία.
Τα καθήκοντα αναλαμβάνει ο Λόρδος Elgin. Μόλις έχει παντρευτεί την όμορφη Mary Nisbett και τελειώνει το ωραίο εξοχικό του. Ο αρχιτέκτονας του του μιλάει για τα θαύματα της ελληνικής αρχιτεκτονικής και γλυπτικής και του λέει πως θα ήταν μια θαυμάσια ιδέα να κάνει αντίγραφα από τα πραγματικά έργα στην Αθήνα. "Θαυμάσιο πράγματι" λέει ο Elgin. Αρχίζει να συγκροτεί μια ομάδα ανθρώπων που θα μπορούσαν να κάνουν αρχιτεκτονικά σχέδια με επικεφαλής έναν ικανό ζωγράφο που δεν ήταν άλλος από τον ιταλό Giovanni Lusieri.
Δεν μπορώ να αντισταθώ στον πειρασμό να μη σας πω ένα ανέκδοτο. Ο Elgin είχε προηγουμένως πλησιάσει τον Turner. Ναι τον Turner. Ο νεαρός ζωγράφος ενδιαφέρθηκε και ο Elgin θέτει τους παρακάτω όρους. Το κάθε σχέδιο και σκίτσο που θα έκανε ο Turner θα περιερχόταν στην κυριαρχία του και στον ελεύθερο χρόνο θα έκανε μαθήματα σχεδίου στη Λαίδη Elgin. " Okay " λέει ο Turner, "αλλά τότε θα ήθελα 400 λίρες το χρόνο". "Οχι" λέει ο Elgin, "Είναι πολλά, πάρα πολλά". ΄Ετσι έγιναν τα πράγματα χωρίς τον Turner. Τέλος του ανέκδοτου.
Εφημέριος της ομάδας του Elgin ήταν ο Αιδεσιμώτατος Philip Hunt. Δεν θα μιλήσω με πολύ σεβασμό γι΄αυτόν. Αν είχα να εξαιρέσω του Λόρδο Elgin ο αρχιαπατεώνας στην υπόθεση όπως τη βλέπω ήταν ο Αιδεσιμώτατος Hunt, αλλά γι΄αυτόν θα μιλήσω αργότερα. Οι Elgins γίνονται δεκτοί στην Κων/πολη με μεγαλοπρέπεια. Ανταλλάσονται πλούσια δώρα. Οι άνεμοι του πολέμου είναι ευνοϊκοί για τους Βρετανούς και ο Σουλτάνος είναι ικανοποιημένος. Ας στραφούμε τώρα στην Ελλάδα. Την Ελλάδα εκείνη που για 400 τόσα χρόνια βρίσκεται κάτω από τον Οθωμανικό ζυγό.
Η ομάδα των καλλιτεχνών του Elgin φθάνει στην Αθήνα. Οι Τούρκοι έχουν ορίσει δύο κυβερνήσεις, μια πολιτική και μια στρατιωτική. Πολλά έχουν ειπωθεί και συνεχίζονται να λέγονται για το πόσο λίγο ενδιαφέρον εκδήλωναν οι Τούρκοι για τους θησαυρούς της Ακρόπολης. Εν τούτοις, χρειάστηκαν 6 μήνες για να επιτραπεί η είσοδος στην ομάδα του Elgin. Αλλά τα κατάφεραν με 5 λίρες , στο χέρι του στρατιωτικού κυβερνήτη, για κάθε επίσκεψη. Αυτό εγκαινίασε μια διαδικασία δωροδοκίας και διαφθοράς των αξιωματικών που δεν θα σταματούσε μέχρι να συσκευαστούν και ! να φορτωθούν τα μάρμαρα για την Αγγλία.
Ομως όταν στήθηκαν οι σκαλωσιές και τα αντίγραφα ήταν έτοιμα να γίνουν, ξαφνικά έφθασαν φήμες για προετοιμασία στρατιωτικής δράσης των Γάλλων. Ο Τούρκος κυβερνήτης διέταξε την ομάδα του Elgin να κατέβει απο την Ακρόπολη. Με 5 λίρες την επίσκεψη ή όχι, η πρόσβαση στην Ακρόπολη ήταν απαγορευμένη. Μόνο ένας τρόπος υπήρχε για να τους επιτραπεί η είσοδος ξανά. Να χρησιμοποίησει ο Elgin την επιρροή του πάνω στο Σουλτάνο στην Κων/πολη, ν΄αποσπάσει ένα έγγραφο το λεγόμενο φιρμάνι που θα διέταζε τις αρχές των Αθηνών να επιτρέψουν τη συνέχιση των εργασ! ιών.
Ο Αιδεσιμώτατος Hunt πηγαίνει στην Κων/πολη να συναντήσει τον Λόρδο Elgin. Ζητά στο έγγραφο να αναφέρεται ότι οι καλλιτέχνες -- παρακαλώ προσέξτε το αυτό -- είναι αποκλειστικά στην υπηρεσία του Βρετανού Πρεσβευτή . Ο Elgin επισκέπτεται το Σουλτάνο και αποσπά το φιρμάνι. Το κείμενο του εγγράφου είναι μάλλον ύπουλα συντεταγμένο. Επιτρέψτε μου να σας διαβάσω τις εντολές που δόθηκαν από το Σουλτάνο και που αφορούν τη συζήτηση μας. Παραθέτω.
" Οι καλλιτέχνες να μη συναντήσουν αντίδραση στο να περπατήσουν, να επιθεωρήσουν, να μελετήσουν τις μορφές και τα κτίρια που επιθυμούν να σχεδιάσουν ή να αντιγράψουν , ή στο να τοποθετήσουν σκαλωσιές γύρω από τον αρχαίο ναό, ή στο να αντιγράψουν σε ασβεστόλιθο ή σε γύψο τα αναφερόμενα κοσμήματα και μορφές ή στο να σκάψουν, αν το βρίσκουν αναγκαίο, σε αναζήτηση επιγραφών ανάμεσα στα απορρίματα. Ούτε να παρεμποδιστούν απο το να πάρουν οποιαδήποτε κομμάτια από πέτρες με επιγραφές ή με μορφές ".
(Η μετάφραση του Hunt που παρουσιάστηκε αργότερα στην Εξεταστική Επιτροπή λέει -- Qualche pezzi di pietra --μερικά κομμάτια από πέτρα).
Οι εντολές αυτές δόθηκαν στους Κυβερνήτες και το σημείο αυτό τονίζεται στο φιρμάνι, "χάριν των λαμπρών σχέσεων ανάμεσα στις δύο χώρες" και παραθέτω ξανά:
"Ιδιαίτερα αφού δεν βλάπτουν τα αναφερόμενα κτίρια επιθεωρώντας τα, μελετώντας τα και σχεδιάζοντάς τα ".
Πριν καλά καλά φθάσει το φιρμάνι στην Αθήνα, γίνεται μιά φοβερή επίθεση πάνω σ΄ένα οικοδόμημα που μέχρι σήμερα θεωρείται από πολλούς, η ευγενέστερη και ωραιότερη από τις ανθρώπινες δημιουργίες.
Οταν έγινε η έφοδος στην πύλη των Καρυατίδων ο πυρετός ανέβηκε τόσο που ο Αιδεσιμώτατος Hunt έριξε την ιδέα να μετακινηθεί όλο το κτίριο αν από τη Βρετανική πολεμική μηχανή μπορούσε να αποσταλεί ένας άνθρωπος γι΄ αυτό. Ο Elgin ανατρίχιασε με την ιδέα και ζήτησε να σταλεί ένα καράβι. Το αίτημα δεν θεωρήθηκε εξωφρενικό, αλλά εκείνη τη στιγμή, δεν υπήρχε διαθέσιμο καράβι. (Φαντάζεστε τι θα γινόταν αν υπήρχε).
Για να αφηγηθώ όλη την τερατωδία χρειάζεται αρκετός χρόνος και αρκετή ψυχραιμία. Οι λέξεις "λεηλασία", "ερήμωση", "αχαλίνωτη καταστροφή", "αξιοθρήνητη συντρηβή και συμφορά" δεν είναι δικές μου για να χαρακτηριστεί το γεγονός. Είπώθηκαν από τους σύγχρονους του Elgin. Ο Horace Smith αναφέρεται στον Elgin σαν τον "ληστή των μαρμάρων ". Ο Lord Byron τον αποκάλεσε πλιατσικολόγο. Ο Thomas Hardy χαρακτήρισε αργότερα τα μάρμαρα σαν "αιχμάλωτους σ΄εξορία ".
Η κυβέρνησή μου έχει ζητήσει την επιστροφή των μαρμάρων του Παρθενώνα. Μας το αρνήθηκαν. Ας σημειωθεί ότι δεν θα εγκαταλείψουμε ποτέ το αίτημα αυτό. Επιτρέψτε μου να απαντήσω τα μόνιμα επιχειρήματα ενάντια στην επιστροφή και να ασχοληθώ με αυτά ένα προς ένα.
Τα μάρμαρα πάρθηκαν με νόμιμη διαδικασία. Ρωτώ αν η δωροδοκία και εξαχρείωση των αξιωματικών δεν αντιτίθενται στη "νόμιμη διαδικασία ". Οταν ορίστηκε η Εξεταστική Επιτροπή, μελετώντας την πρόταση να αγοραστούν τα μάρμαρα, ο Elgin υπέβαλε ένα αναλυτικό πίνακα των δαπανών για τη απόκτησή τους. Παραθέτω απόσπασμα του: "Τα εμπόδια, οι διακοπές και οι αποθαρρύνσεις που δημιουργήθηκαν από τις ιδιοτροπίες και τις προκαταλήψεις των Τούρκων" υποβάλει κονδύλι 21.902 λιρών για δώρα στις αρχές των Αθηνών. Είναι νόμιμο ποσό. Και βεβαίως θα πρέπει να ρωτήσουμε. Είναι νόμιμο να διαπραγματεύεται με τους Τούρκους για το πιο πολύτιμο από τα ελληνικά υπάρχοντα όταν η Ελλάδα βρίσκεται κάτω από τουρκικό ζυγό;
Παραμένει ένα δεύτερο επιχείρημα παρά το ότι έχει έκτοτε αμφισβητηθεί από πολλούς Βρετανούς περιηγητές στην Ελλάδα την εποχή αυτή.
"Οι αδαείς και δεισιδαίμονες Ελληνες ήταν αδιάφοροι για την τέχνη και τα μνημεία τους".
Αυτό βέβαια υπονοεί ότι ήταν τυφλοί , ασυνείδητοι και άκαρδοι. Ποιοί; Οι Ελληνες που πολύ μετά του Περικλή δημιούργησαν τα θαύματα της Βυζαντινής Τέχνης. Οι Ελληνες που, ακόμα και κάτω από την Οθωμανική κατοχή, δημιούργησαν σχολές τέχνης και χειροτεχνίας. Οι ΄Ελληνες που παρά 400 χρόνια τουρκικής κατοχής, διατήρησαν με πείσμα τη γλώσσα και τη θρησκεία τους. Οι ίδιοι ΄Ελληνες που κατά τον αγώνα για την ανεξαρτησία τους έστειλαν στους Τούρκους στρατιώτες βόλια να χρησιμοποιηθούν εναντίον τους. Ναι, εναντίον τους.
Οι Τούρκοι στρατιώτες κλεισμένοι στην Ακρόπολη έμειναν από πολεμοφόδια και άρχισαν να καταστρέφουν τις κολώνες για να αφαιρέσουν το μολύβι να κάνουν με αυτό βόλια. Οι ΄Ελληνες τους έστειλαν πολεμοφόδια με το μήνυμα, "Να τα βόλια, μην αγγίξετε τις κολώνες".
Μόλις έγινε ανεξάρτητη η Ελλάδα, ένα από τα πρώτα νομοθετικά διατάγματα πού πέρασαν από την ελληνική κυβέρνηση ήταν εκείνο για την προστασία και συντήρηση των εθνικών μνημείων.Είναι αυτό αδιαφορία; Θεωρούμε αυτή την κατηγορία τερατώδη. Θα έχετε σίγουρα ακούσει, αλλά επιτρέψτε μου, να επαναλάβω τι είπε ένας γέρος καρδιοπαθής Ελληνας στον J.C. Hobhouse."Παίρνετε τους θησαυρούς μας. Σας παρακαλώ να τους φυλάξετε καλά. Μια μέρα θα τους ζητήσουμε πίσω". Μπορούμε να πιστέψουμε ότι ο άνθρωπος αυτός μιλούσε για λογαριασμό του;
Τώρα τελευταία έχει προταθεί μια καινούργια θεωρία. Ωραίο και αυτό. Ο κύριος Gavin Stamp που θα έχω την τιμή να τον συναντήσω απόψε, έχει την άποψη ότι οι σύγχρονοι Ελληνες δεν είναι απόγονοι του Περικλή. Μας πήραν τα μάρμαρα. Ποιός θα διεκδικήσει τα λείψανα των προγόνων μας;
Ως Υπουργός Πολιτισμού προσκαλώ τοv κύριο Stamp να έρθει στην Αθήνα. Θα του οργανώσω εκπομπή σε ώρα μεγάλης ακροαματικότητας στην τηλεόραση για να μιλήσει στους Ελληνες δημοσιογράφους και τον ελληνικό λαό για την ταυτότητά τους.
Επιχείρημα 3ο. Αν τα μάρμαρα επιστραφούν, αυτό θα αποτελέσει ένα προηγούμενο που μπορεί να οδηγήσει στην εκκένωση των μουσείων.Συγχωρέστε με, αλλά αυτό είναι κοινή κολακεία. Ποιός πρόκειται να ζητήσει και ποιός πρόκειται να επιτρέψει το άδειασμα των μουσείων;
Επιτρέψτε μου να δηλώσω, για άλλη μια φορά, ότι πιστεύουμε πως οπουδήποτε και αν βρίσκονται τα μουσεία, αποτελούν ζωτική κοινωνική και πολιτιστική ανάγκη και πρέπει να προστατεύονται. Εχω επανειλημμένα δηλώσει ότι ζητούμε ένα αναπόσπαστο μέρος κτιρίου που ακρωτηριάστηκε. Σε όλο τον κόσμο το ίδιο το όνομα της πατρίδας μας είναι άμεσα συνδεδεμένο με τον Παρθενώνα.
Ζητούμε απλώς κάτι μοναδικό, κάτι απαράμιλλο, κάτι ιδιαίτερο της ταυτότητάς μας. Αγαπητοί φίλοι, αν υπήρχε ο παραμικρός κίνδυνος για τα μουσεία, τότε γιατί το Διεθνές Συμβούλιο των Μουσείων πρότεινε μια "ανοιχτόμυαλη στάση " στα μέλη του.
Επιχείρημα 4ο. Αυτή είναι η πρόσφατη σοδειά. Μόλυνση. Μόλυνση πάνω από την Ακρόπολη. Τι σας λέει αυτό; Οταν το Λονδίνο αντιμετώπιζε το σοβαρό πρόβλημα μόλυνσης, υπήρξαν κραυγές πανικού για τα μάρμαρα; Βεβαίως όχι. Για τον απλούστατο λόγο ότι τα μάρμαρα ήταν στεγασμένα στο Βρετανικό Μουσείο. Εμείς δεν προφασιζόμαστε ότι τα γλυπτά θα επανατοποθετηθούν. Νομίζουμε ότι αυτό δεν γίνεται, αλλά η κυβέρνησή μου έχει διατυπώσει ότι την ημέρα που θα επιστραφούν τα μάρμαρα στην Αθήνα θα υπάρχει έτοιμο να τα δεχθεί ένα όμορφο μουσείο με τα πιό προηγμÎ! �να συστήματα ασφάλειας και συντήρησης, δίπλα στην Ακρόπολη.
Μπορώ να προσθέσω ότι είμαστε περήφανοι για τις συνεχιζόμενες εργασίες στην Ακρόπολη. Η δουλειά αυτή παρουσιάστηκε σ΄ένα συμβούλιο κορυφαίων αρχαιολόγων απ΄όλο τον κόσμο που προσκλήθηκαν στην Αθήνα ειδικά. Ο έπαινος ήταν ομόφωνος και ενθουσιαστικός. Από τότε έχει παρουσιαστεί στις περισσότερες ευρωπαίκές πόλεις. Με χαρά την υποδέχθηκε και το Βρετανικό Μουσείο. Οι Financial Times αναφέρθηκαν στην ποιότητα της εργασίας αυτής και την παραδειγματική ικανότητα των ελλήνων συντηρητών. Ζήτησα να υπάρχουν αντίγραφα στη διάθεση όσων από σας ενδιαφέρονται.
Το μόνιμο επιχείρημα των Βρετανών είναι ότι μετακινώντας τα μάρμαρα, τα έσωζαν από τη βαρβαρότητα των Τούρκων. Το να αρνηθώ το βανδαλισμό των Τούρκων θα μ΄έβαζε σε δύσκολή θέση, αλλά γεγονός είναι ότι οι Τούρκοι δεν έδωσαν άδεια στον να μετακινηθούν γλυπτά από τα μνημεία και τους τοίχους της Ακρόπολης και ότι με την ευλογία του Αιδεσιμώτατου Hunt μετακινήθηκαν κατά βάρβαρο τρόπο. Παραθέτω ένα από τα γράμματα του Lusieri προς τον Elgin:
" Εχω την ευχαρίστηση να σας ανακοινώσω την απόκτηση της 6ης μετωπής, εκείνης με τον κένταυρο που απαγάγει τη γυναίκα. Με το έργο αυτό είχαμε πολλά προβλήματα από κάθε άποψη, και αναγκάστηκα να γίνω λίγο βάρβαρος". Σε άλλο γράμμα ελπίζει ότι, "οι βάρβαρισμοί που είμουνα υποχρεωμένος να διαπράξω ελπίζω να ξεχαστούν".
Ο Edward Dodwell έγραψε:
"Εννοιωσα την απερίγραπτη ταπείνωση να είμαι παρών όταν ο Παρθενώνας απογυμνώνονταν από τα λαμπρότερα γλυπτά του. Είδα ορισμένες μετώπες της ακραίας νότιας πλευράς του ναού να σέρνονται κάτω. Ηταν σφηνωμένες ανάμεσα στις τριγλύφους με μια εσοχή και προκειμένου να τις σηκώνουν, ήταν απαραίτητο να ρίξουν στο έδαφος το θαυμάσιο γείσο με το οποίο καλύπτονταν. Η νοτιοανατολική πλευρά του αετώματος μοιράστηκε την ίδια τύχη".
Δεν μπορούμε παρά να καταραστούμε το βάρβαρο πνεύμα που τους παρότρυνε να θρυμματίσουν και να ακρωτηριάσουν, να λεηλατήσουν και να ανατρέψουν τα λαμπρά έργα που είχε αναθέσει ο Περικλής και που είχε εκτελέσει η απαράμιλλη μεγαλοφυία του Ικτίνου και του Φειδία.
Ενας άλλος μάρτυρας ο Robert Smirke γράφει:
"Ταράχθηκα ιδιαίτερα όταν είδα την καταστροφή που γινόταν με το γκρέμισμα των αναγλύφων της ζωοφόρου. Κάθε πέτρα καθώς έπεφτε έσειε το έδαφος με το ασήκωτο βάρος της και ο βαθύς υπόκωφος ήχος που έκανε έμοιζε σαν αγωνιώδες βογγητό του πληγωμένου πνεύματος του ναού. Αυτά σχετικά με τον βαρβαρότητα".
Το 1816 ορίζεται η Εξεταστική Επιτροπή για να μελετήσει την πρόταση του Elgin. Τα μάρμαρα είχαν ήδη εκτεθεί σε διάφορους χώρους και αποθήκες. Ο Elgin αντιμετώπιζε δυσκολίες στο να πουλήσει τα μάρμαρα στην Κυβέρνηση. Η Επιτροπή είχε να αποφασίσει:
Με ποιά διαδικασία αποκτήθηκε η συλλογή. Κάτω από ποίες προύποθέσεις εκχωρήθηκε η δικαιοδοσία. Ποιά ήταν η αξία των μαρμάρων σαν έργα τέχνης. Τι ποσό θάπρεπε να διατεθεί για την πιθανή αγοράτους.
Αν διαβάσετε την έκθεση, θα δείτε ότι το βάρος πέφτει στο πόσο καλά ήταν τα μάρμαρα και τι θάπρεπε να πληρώσουν για την απόκτησή τους. Αλλά προκειμένου να υποδειχθεί η αγορά τους έπρεπε να βρεθεί μια κομπίνα. Οτι δηλαδή οι διαδικασίες της συναλλαγής ήταν σωστές και ότι τα μάρμαρα πάρθηκαν από τον Elgin τον ιδιώτη και όχι κάτω από την επιρροή του ως Βρετανού Πρεσβευτή.
Διαβάζω από την έκθεση της Εξεταστικής Επιτροπής .
"Ο Κόμης Aberdeen σε απάντηση στο ερώτημα κατά πόσο το κύρος και η επιρροή μιάς δημόσιας θέσης ήταν κατά τη γνώμη του αναγκαία για να πραγματοποιηθεί η μετακίνηση αυτών των μαρμάρων απάντησε ότι δεν νομίζει πως ένας ιδιώτης θα μπορούσε να έχει καταφέρει ότι κατάφερε ο Elgin." (O Κόμης Aberdeen συλλέκτης ο ίδιος, ήταν στην Ελλάδα την εποχή αυτή και σε θέση να γνωρίζει τα πράγματα.)
Διαβάζω από την έκθεση:
"Ο Doctor Hunt, καλά πληρωφορημένος πάνω σ΄αυτό το θέμα, όταν ερωτήθηκε, έδωσε την παρακάτω απάντηση. 'Ενας βρετανός πολίτης, μη πρεσβευτής , δεν θα μπορούσε να αποσπάσει ένα τέτοιο φιρμάνι με τόσο εκτεταμένες δικαιοδοσίες από την τουρκική κυβέρνηση.' "
Διαβάζω από την έκθεση:
"Οι επιτυχίες του βρετανικού στρατού στην Αίγυπτο και η αναμενόμενη απόδοση της επαρχίας αυτής στην Πύλη, είχε σαν αποτέλεσμα μιά πολύ θετική μεταστροφή προς το έθνος μας στις συνειδήσεις όλου του κόσμου."
Κι ακόμα ακούστε αυτό το πόρισμα της Εξεταστικής Επιτροπής:
"Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο Λόρδος Elgin έβλεπε τον εαυτό του σ΄ένα ρόλο τελείως διαφορετικό από εκείνο της επίσημης θέσης του. Αλλά το κατά πόσο η κυβέρνηση από την οποία απέσπασε την άδεια τον έβλεπε ή όχι έτσι, είναι ερώτημα που μπορεί ν΄απαντηθεί μόνο με εικασίες μή έχοντας συγκεκριμένη μαρτυρία". (Αν αυτό δεν είναι διφορούμενος λόγος τότε τί είναι;)
Απουσία συγκεκριμένης μαρτυρίας; Παραθέτω απόσπασμα εγγράφου του Λόρδου Elgin προς την Επιτροπή:
"Είχα να διαπραγματευθώ με τις μεγαλύτερες προσωπικότητες του κράτους".
Μπορούσε πράγματι η Επιτροπή να πιστεύει ότι ένας απλός πολίτης μπορούσε να φτάσει στο να διαπραγματεύεται με τις μεγαλύτερες προσωπικότητες του τουρκικού κράτους;
Ο Λόρδος Elgin μιλάει στην Επιτροπή για την ευγνωμοσύνη που αισθάνθηκε επειδή του παραχωρήθηκε πλοίο της Αυτού Μεγαλειότητος για τη μεταφορά των κιβωτίων με τα μάρμαρα. Μπορούσε ένας απλός πολίτης να έχει στη δίαθεσή του ένα βασίλειο οπλιταγωγό;
Ερώτηση της Επιτροπής προς τον Αιδεσιμώτατο Hunt:
"Φαντάζεστε ότι το φιρμάνι έδωσε την άδεια να μετακινηθούν μορφές και τμήματα γλυπτών από τους ναούς ή θα πρέπει νάταν θέμα ιδιωτικής διαπραγμάτευσης με τις τοπικές αρχές";
Ο Hunt απαντά:
" Αυτή ήταν η ερμηνεία που υποχρεώθηκε να δώσει ο κυβερνήτης των Αθηνών."
Πείσθηκε από ποιόν; Απο έναν ιδιώτη; Απουσία συγκεκριμένης μαρτυρίας; Απο έναν ιδιώτη ή από έναν Πρεσβευτή; Λοιπόν ας δούμε το ίδιο το φιρμάνι. Η άδεια δόθηκε στον Λόρδο Elgin. Παραθέτω: "Χάριν της φιλίας ανάμεσα στην Υψηλη και Αιώνια Οθωμανική Αυλή και εκείνη της Αγγλίας".
Κύριε Πρόεδρε, Αξιότιμα Μέλη, Κυρίες και Κύριοι. Με όλο το σεβασμό νομίζω ότι η απόφαση της Επιτροπής ότι ο Λόρδος Elgin έδρασε σαν ιδιώτης είναι είτε πολύ αφελής είτε αμφίβολης πίστης.
Ομως αυτό έγινε πριν 170 χρόνια.. Αυτή είναι μια διαφορετική Αγγλία. Διαφορετικές είναι οι αντιλήψεις για τις έννοιες Αυτοκρατορία και κατάκτηση. Επικρατεί διαφορετική ηθική. Θαταν ενδιαφέρον να ξέραμε ποιό θα ήταν το πόρισμα μιάς Εξεταστικής Επιτροπής σήμερα αν λαβαίναμε υπόψη τη μαρτυρία εκείνων που κλήθηκαν να καταθέσουν ενώπιον της και τις κρίσεις εκείνων που δεν κλήθηκαν. Θα έβαζα ένα μικρό στοίχημα, ακόμα και μεγάλο, ότι το πόρισμα θα ήταν διαφορετικό.
Εχω πάρει πολύ χρόνο και ξέρω πως η συζήτηση είναι αυτή που θα αγγίξει τις συνειδήσεις. Ελπίζω η συζήτηση να προκαλέσει μερικές ερωτήσεις. Θέτω μερικές από αυτές.
Τα μάρμαρα πάρθηκαν κακώς; Και αν κακώς πάρθηκαν, είναι σωστό να κρατούνται; Ακόμα, αν είναι σωστό το ότι πάρθηκαν, είναι λάθος να επιστραφούν; Τι βαρύτητα θα πρέπει να δοθεί στο επιχείρημα ότι αν δεν τα είχε πάρει ο Elgin , άλλος ΄Αγγλος ή Γάλλος θα τα είχε πάρει; Πειράζει που το 95% του ελληνικού λαού μπορεί ποτέ να μη δεί τα λαμπρότερα έργα της ελληνικής δημιουργίας; Είναι δυνατόν μια ελεύθερη Ελλάδα να είχε επιτρέψει τη μετακίνηση των μαρμάρων;
Η Αγγλία και η Ελλάδα είναι φίλες χώρες. Αγγλικό αίμα έτρεξε στα ελληνικά χώματα στη διάρκεια του πολέμου κατά του φασισμού. Και οι Ελληνες έδωσαν τη ζωή τους για να προστατεύσουν του ΄Αγγλους πιλότους. Διαβάστε το Churchill, μιλάει για το πόσο σημαντικός ήταν ο ελληνικός ρόλος στην αποφασιστική νίκη στην έρημο κατά του Ρόμελ.
Το περασμένο καλοκαίρι έγινε ένα αφιέρωμα στον Σαίξπηρ στο Αμφιθέατρο που βρίσκεται στους πρόποδες της Ακρόπολης. Το Covent Garden έπεξε το Μάκβεθ του Βέρντι.Το Εθνικό σας θέατρο ήρθε με τον Κοριολανο. ΄Ηταν αξέχαστες βραδυές.΄Οχι μόνο για την υψηλή ποιότητα των παραστάσεων αλλά επίσης για την εκπληκτική επικοινωνία ανάμεσα στους βρετανούς καλλιτέχνες και το ελληνικό κοινό. Ο Ian McKellen ας με συγχωρέσει αν μιλήσω για τα δάκρυα του από συγκίνηση καθώς και για εκείνα των συναδέλφων του καλλιτεχνών καθώς το ελληνικό κοινό επευφημούσε. Τα δάκρυα α! υτά είχαν να κάνουν με την επαφή ανάμεσα στους λαούς, με φιλία, με τον Σαίξπηρ που παρουσιάζονταν σ΄αυτό τον ιερό χώρο. Ηταν θαυμάσια, αξέχαστα. Στο όνομα αυτής της φιλίας σας λέμε, έγινε μια αδικία που μπορεί τώρα ν΄αποκατασταθεί.
Πρέπει να καταλάβετε τι σημαίνουν για μας τα μάρμαρα του Παρθενώνα. Είναι η υπερηφάνεια μας, είναι οι θυσίες μας. Είναι το ευγενέστερο σύμβολο τελειότητας. Είναι φόρος τιμής στη δημοκρατική φιλοσοφία. Είναι οι φιλοδοξίες μας και το ίδιο τ΄όνομα μας. Είναι η ουσία της ελληνικότητας.
Είμαστε έτοιμοι να πούμε ότι θεωρούμε όλη την πράξη του Elgin σαν άσχετη προς το παρόν. Λέμε στην Βρετανική Κυβέρνηση: Κρατήσατε αυτά τα γλυπτά για δύο σχεδόν αιώνες.Τα φροντίσατε όσο καλύτερα μπορούσατε, γεγονός για το οποίο και σας ευχαριστούμε. Ομως τώρα στο όνομα της δικαιοσύνης και της ηθικής παρακαλώ δώστε τα πίσω. Ειλικρινά πιστεύω ότι μια τέτοια χειρονομία εκ μέρους Μεγάλης Βρετανιάς θα τιμούσε πάντα τ΄όνομά της.
Ευχαριστώ.
Μελίνα Μερκούρη
Αναρτήθηκε από troktiko
μας. Είναι η ουσία της ελληνικότητας.
Κύριε Πρόεδρε, Αξιότιμα Μέλη, Κυρίες και Κύριοι
Καταρχήν επιτρέψτε μου να ευχαριστήσω την OXFORD UNION που έφερε το θέμα αυτό για συζήτηση και ευχαριστώ που με προσκαλέσατε. Νομίζω ότι θα ήταν καλό αυτό το βράδυ ν΄ακουστεί μια ελληνική φωνή. Μια φωνή έστω με τη φτωχή μου προφορά. Την ακούω και μορφάζω. Θυμάμαι εκείνο που είπε κάποτε ο Brendan Behan για κάποιο εκφωνητή "Μιλάει σαν να΄χει τα Ελγίνεια Μάρμαρα στο στόμα του."
Θα ήθελα να ευχαριστήσω επίσης το μεγάλο αριθμό Βρετανών πολιτών που συνηγόρησαν υπέρ των θέσεων της κυβέρνησης με τα αξιότιμα μέλη και των δύο σωμάτων του κοινοβουλίου που εκδήλωσαν ενδιαφέρον και συμπάθεια για το αίτημα της επιστροφής των μαρμάρων. Και βεβαίως εκφράζω τη βαθεία ευγνωμοσύνη μου στη Βρετανική Επιτροπή για την Eπιστροφή των Mαρμάρων του Παρθενώνα, για τις προσπάθειες της να αποκαλύψει την αλήθεια στο Βρετανικό λαό.
Υπάρχουν τα Μάρμαρα του Παρθενώνα . Δεν υπάρχουν Ελγίνεια Μάρμαρα. ΄Οπως
Υπάρχει ο Δαβίδ του Michael Angelo
Yπάρχει η Αφροδίτη του Da Vinci
Υπάρχει ο Ερμής του Πραξιτέλη
Υπάρχουν οι Ψαράδες στη θάλασσα του Turner
Υπάρχει η Capella Sixtina
Δεν υπάρχουν Ελγίνεια Μάρμαρα.
Ξέρετε , λένε ότι εμείς οι ΄Ελληνες είμαστε ένας θερμόαιμος λαός. Να σας πω κάτι, είναι αλήθεια. Και είναι γνωστό πως δεν αποτελώ εξαίρεση. Γνωρίζοντας τι σημαίνουν τα γλυπτά αυτά για τον ελληνικό λαό δεν είναι εύκολο να μιλήσω ψύχραιμα για το πως πάρθηκαν τα Μάρμαρα από την Ελλάδα, αλλά θα προσπαθήσω. Το υπόσχομαι.
Ενας από τους διακεκριμένους καθηγητές σας με συμβούλεψε να εξιστορήσω το πως πάρθηκαν τα μάρμαρα από την Αθήνα και έφθασαν στις Βρετανικές ακτές . Ισχυρίστηκα ότι αυτό είναι αρκετά γνωστό, αλλά μου είπε ακόμη και αν υπάρχει και ένα άτομο σ΄αυτό το ακροατήριο στο οποίο τα γεγονότα αυτά είναι ασαφή, το ιστορικό πρέπει να ειπωθεί. Ετσι θ΄αρχίσω όσο μπορώ σύντομα.
Βρισκόμαστε στα τέλη του 19ου αιώνα. Ο Ναπολέων σκέφτεται να αποπειραθεί να εισβάλει στην Αγγλία. Αποφασίζει να μην το πράξει. Αντί αυτού εισβάλει στην Αιγυπτο αποσπώντας την από την τουρκική κυριαρχία, γεγονός που δυσαρεστεί πολύ τους Τούρκους. Διακόπτουν τις διπλωματικές σχέσεις με τη Γαλλία και κυρήσσουν πόλεμο. Η Βρετανία βρίσκει ότι αυτή είναι μια πρώτης τάξεως στιγμή να διορίσει πρεσβευτή στην Τουρκία.
Τα καθήκοντα αναλαμβάνει ο Λόρδος Elgin. Μόλις έχει παντρευτεί την όμορφη Mary Nisbett και τελειώνει το ωραίο εξοχικό του. Ο αρχιτέκτονας του του μιλάει για τα θαύματα της ελληνικής αρχιτεκτονικής και γλυπτικής και του λέει πως θα ήταν μια θαυμάσια ιδέα να κάνει αντίγραφα από τα πραγματικά έργα στην Αθήνα. "Θαυμάσιο πράγματι" λέει ο Elgin. Αρχίζει να συγκροτεί μια ομάδα ανθρώπων που θα μπορούσαν να κάνουν αρχιτεκτονικά σχέδια με επικεφαλής έναν ικανό ζωγράφο που δεν ήταν άλλος από τον ιταλό Giovanni Lusieri.
Δεν μπορώ να αντισταθώ στον πειρασμό να μη σας πω ένα ανέκδοτο. Ο Elgin είχε προηγουμένως πλησιάσει τον Turner. Ναι τον Turner. Ο νεαρός ζωγράφος ενδιαφέρθηκε και ο Elgin θέτει τους παρακάτω όρους. Το κάθε σχέδιο και σκίτσο που θα έκανε ο Turner θα περιερχόταν στην κυριαρχία του και στον ελεύθερο χρόνο θα έκανε μαθήματα σχεδίου στη Λαίδη Elgin. " Okay " λέει ο Turner, "αλλά τότε θα ήθελα 400 λίρες το χρόνο". "Οχι" λέει ο Elgin, "Είναι πολλά, πάρα πολλά". ΄Ετσι έγιναν τα πράγματα χωρίς τον Turner. Τέλος του ανέκδοτου.
Εφημέριος της ομάδας του Elgin ήταν ο Αιδεσιμώτατος Philip Hunt. Δεν θα μιλήσω με πολύ σεβασμό γι΄αυτόν. Αν είχα να εξαιρέσω του Λόρδο Elgin ο αρχιαπατεώνας στην υπόθεση όπως τη βλέπω ήταν ο Αιδεσιμώτατος Hunt, αλλά γι΄αυτόν θα μιλήσω αργότερα. Οι Elgins γίνονται δεκτοί στην Κων/πολη με μεγαλοπρέπεια. Ανταλλάσονται πλούσια δώρα. Οι άνεμοι του πολέμου είναι ευνοϊκοί για τους Βρετανούς και ο Σουλτάνος είναι ικανοποιημένος. Ας στραφούμε τώρα στην Ελλάδα. Την Ελλάδα εκείνη που για 400 τόσα χρόνια βρίσκεται κάτω από τον Οθωμανικό ζυγό.
Η ομάδα των καλλιτεχνών του Elgin φθάνει στην Αθήνα. Οι Τούρκοι έχουν ορίσει δύο κυβερνήσεις, μια πολιτική και μια στρατιωτική. Πολλά έχουν ειπωθεί και συνεχίζονται να λέγονται για το πόσο λίγο ενδιαφέρον εκδήλωναν οι Τούρκοι για τους θησαυρούς της Ακρόπολης. Εν τούτοις, χρειάστηκαν 6 μήνες για να επιτραπεί η είσοδος στην ομάδα του Elgin. Αλλά τα κατάφεραν με 5 λίρες , στο χέρι του στρατιωτικού κυβερνήτη, για κάθε επίσκεψη. Αυτό εγκαινίασε μια διαδικασία δωροδοκίας και διαφθοράς των αξιωματικών που δεν θα σταματούσε μέχρι να συσκευαστούν και ! να φορτωθούν τα μάρμαρα για την Αγγλία.
Ομως όταν στήθηκαν οι σκαλωσιές και τα αντίγραφα ήταν έτοιμα να γίνουν, ξαφνικά έφθασαν φήμες για προετοιμασία στρατιωτικής δράσης των Γάλλων. Ο Τούρκος κυβερνήτης διέταξε την ομάδα του Elgin να κατέβει απο την Ακρόπολη. Με 5 λίρες την επίσκεψη ή όχι, η πρόσβαση στην Ακρόπολη ήταν απαγορευμένη. Μόνο ένας τρόπος υπήρχε για να τους επιτραπεί η είσοδος ξανά. Να χρησιμοποίησει ο Elgin την επιρροή του πάνω στο Σουλτάνο στην Κων/πολη, ν΄αποσπάσει ένα έγγραφο το λεγόμενο φιρμάνι που θα διέταζε τις αρχές των Αθηνών να επιτρέψουν τη συνέχιση των εργασ! ιών.
Ο Αιδεσιμώτατος Hunt πηγαίνει στην Κων/πολη να συναντήσει τον Λόρδο Elgin. Ζητά στο έγγραφο να αναφέρεται ότι οι καλλιτέχνες -- παρακαλώ προσέξτε το αυτό -- είναι αποκλειστικά στην υπηρεσία του Βρετανού Πρεσβευτή . Ο Elgin επισκέπτεται το Σουλτάνο και αποσπά το φιρμάνι. Το κείμενο του εγγράφου είναι μάλλον ύπουλα συντεταγμένο. Επιτρέψτε μου να σας διαβάσω τις εντολές που δόθηκαν από το Σουλτάνο και που αφορούν τη συζήτηση μας. Παραθέτω.
" Οι καλλιτέχνες να μη συναντήσουν αντίδραση στο να περπατήσουν, να επιθεωρήσουν, να μελετήσουν τις μορφές και τα κτίρια που επιθυμούν να σχεδιάσουν ή να αντιγράψουν , ή στο να τοποθετήσουν σκαλωσιές γύρω από τον αρχαίο ναό, ή στο να αντιγράψουν σε ασβεστόλιθο ή σε γύψο τα αναφερόμενα κοσμήματα και μορφές ή στο να σκάψουν, αν το βρίσκουν αναγκαίο, σε αναζήτηση επιγραφών ανάμεσα στα απορρίματα. Ούτε να παρεμποδιστούν απο το να πάρουν οποιαδήποτε κομμάτια από πέτρες με επιγραφές ή με μορφές ".
(Η μετάφραση του Hunt που παρουσιάστηκε αργότερα στην Εξεταστική Επιτροπή λέει -- Qualche pezzi di pietra --μερικά κομμάτια από πέτρα).
Οι εντολές αυτές δόθηκαν στους Κυβερνήτες και το σημείο αυτό τονίζεται στο φιρμάνι, "χάριν των λαμπρών σχέσεων ανάμεσα στις δύο χώρες" και παραθέτω ξανά:
"Ιδιαίτερα αφού δεν βλάπτουν τα αναφερόμενα κτίρια επιθεωρώντας τα, μελετώντας τα και σχεδιάζοντάς τα ".
Πριν καλά καλά φθάσει το φιρμάνι στην Αθήνα, γίνεται μιά φοβερή επίθεση πάνω σ΄ένα οικοδόμημα που μέχρι σήμερα θεωρείται από πολλούς, η ευγενέστερη και ωραιότερη από τις ανθρώπινες δημιουργίες.
Οταν έγινε η έφοδος στην πύλη των Καρυατίδων ο πυρετός ανέβηκε τόσο που ο Αιδεσιμώτατος Hunt έριξε την ιδέα να μετακινηθεί όλο το κτίριο αν από τη Βρετανική πολεμική μηχανή μπορούσε να αποσταλεί ένας άνθρωπος γι΄ αυτό. Ο Elgin ανατρίχιασε με την ιδέα και ζήτησε να σταλεί ένα καράβι. Το αίτημα δεν θεωρήθηκε εξωφρενικό, αλλά εκείνη τη στιγμή, δεν υπήρχε διαθέσιμο καράβι. (Φαντάζεστε τι θα γινόταν αν υπήρχε).
Για να αφηγηθώ όλη την τερατωδία χρειάζεται αρκετός χρόνος και αρκετή ψυχραιμία. Οι λέξεις "λεηλασία", "ερήμωση", "αχαλίνωτη καταστροφή", "αξιοθρήνητη συντρηβή και συμφορά" δεν είναι δικές μου για να χαρακτηριστεί το γεγονός. Είπώθηκαν από τους σύγχρονους του Elgin. Ο Horace Smith αναφέρεται στον Elgin σαν τον "ληστή των μαρμάρων ". Ο Lord Byron τον αποκάλεσε πλιατσικολόγο. Ο Thomas Hardy χαρακτήρισε αργότερα τα μάρμαρα σαν "αιχμάλωτους σ΄εξορία ".
Η κυβέρνησή μου έχει ζητήσει την επιστροφή των μαρμάρων του Παρθενώνα. Μας το αρνήθηκαν. Ας σημειωθεί ότι δεν θα εγκαταλείψουμε ποτέ το αίτημα αυτό. Επιτρέψτε μου να απαντήσω τα μόνιμα επιχειρήματα ενάντια στην επιστροφή και να ασχοληθώ με αυτά ένα προς ένα.
Τα μάρμαρα πάρθηκαν με νόμιμη διαδικασία. Ρωτώ αν η δωροδοκία και εξαχρείωση των αξιωματικών δεν αντιτίθενται στη "νόμιμη διαδικασία ". Οταν ορίστηκε η Εξεταστική Επιτροπή, μελετώντας την πρόταση να αγοραστούν τα μάρμαρα, ο Elgin υπέβαλε ένα αναλυτικό πίνακα των δαπανών για τη απόκτησή τους. Παραθέτω απόσπασμα του: "Τα εμπόδια, οι διακοπές και οι αποθαρρύνσεις που δημιουργήθηκαν από τις ιδιοτροπίες και τις προκαταλήψεις των Τούρκων" υποβάλει κονδύλι 21.902 λιρών για δώρα στις αρχές των Αθηνών. Είναι νόμιμο ποσό. Και βεβαίως θα πρέπει να ρωτήσουμε. Είναι νόμιμο να διαπραγματεύεται με τους Τούρκους για το πιο πολύτιμο από τα ελληνικά υπάρχοντα όταν η Ελλάδα βρίσκεται κάτω από τουρκικό ζυγό;
Παραμένει ένα δεύτερο επιχείρημα παρά το ότι έχει έκτοτε αμφισβητηθεί από πολλούς Βρετανούς περιηγητές στην Ελλάδα την εποχή αυτή.
"Οι αδαείς και δεισιδαίμονες Ελληνες ήταν αδιάφοροι για την τέχνη και τα μνημεία τους".
Αυτό βέβαια υπονοεί ότι ήταν τυφλοί , ασυνείδητοι και άκαρδοι. Ποιοί; Οι Ελληνες που πολύ μετά του Περικλή δημιούργησαν τα θαύματα της Βυζαντινής Τέχνης. Οι Ελληνες που, ακόμα και κάτω από την Οθωμανική κατοχή, δημιούργησαν σχολές τέχνης και χειροτεχνίας. Οι ΄Ελληνες που παρά 400 χρόνια τουρκικής κατοχής, διατήρησαν με πείσμα τη γλώσσα και τη θρησκεία τους. Οι ίδιοι ΄Ελληνες που κατά τον αγώνα για την ανεξαρτησία τους έστειλαν στους Τούρκους στρατιώτες βόλια να χρησιμοποιηθούν εναντίον τους. Ναι, εναντίον τους.
Οι Τούρκοι στρατιώτες κλεισμένοι στην Ακρόπολη έμειναν από πολεμοφόδια και άρχισαν να καταστρέφουν τις κολώνες για να αφαιρέσουν το μολύβι να κάνουν με αυτό βόλια. Οι ΄Ελληνες τους έστειλαν πολεμοφόδια με το μήνυμα, "Να τα βόλια, μην αγγίξετε τις κολώνες".
Μόλις έγινε ανεξάρτητη η Ελλάδα, ένα από τα πρώτα νομοθετικά διατάγματα πού πέρασαν από την ελληνική κυβέρνηση ήταν εκείνο για την προστασία και συντήρηση των εθνικών μνημείων.Είναι αυτό αδιαφορία; Θεωρούμε αυτή την κατηγορία τερατώδη. Θα έχετε σίγουρα ακούσει, αλλά επιτρέψτε μου, να επαναλάβω τι είπε ένας γέρος καρδιοπαθής Ελληνας στον J.C. Hobhouse."Παίρνετε τους θησαυρούς μας. Σας παρακαλώ να τους φυλάξετε καλά. Μια μέρα θα τους ζητήσουμε πίσω". Μπορούμε να πιστέψουμε ότι ο άνθρωπος αυτός μιλούσε για λογαριασμό του;
Τώρα τελευταία έχει προταθεί μια καινούργια θεωρία. Ωραίο και αυτό. Ο κύριος Gavin Stamp που θα έχω την τιμή να τον συναντήσω απόψε, έχει την άποψη ότι οι σύγχρονοι Ελληνες δεν είναι απόγονοι του Περικλή. Μας πήραν τα μάρμαρα. Ποιός θα διεκδικήσει τα λείψανα των προγόνων μας;
Ως Υπουργός Πολιτισμού προσκαλώ τοv κύριο Stamp να έρθει στην Αθήνα. Θα του οργανώσω εκπομπή σε ώρα μεγάλης ακροαματικότητας στην τηλεόραση για να μιλήσει στους Ελληνες δημοσιογράφους και τον ελληνικό λαό για την ταυτότητά τους.
Επιχείρημα 3ο. Αν τα μάρμαρα επιστραφούν, αυτό θα αποτελέσει ένα προηγούμενο που μπορεί να οδηγήσει στην εκκένωση των μουσείων.Συγχωρέστε με, αλλά αυτό είναι κοινή κολακεία. Ποιός πρόκειται να ζητήσει και ποιός πρόκειται να επιτρέψει το άδειασμα των μουσείων;
Επιτρέψτε μου να δηλώσω, για άλλη μια φορά, ότι πιστεύουμε πως οπουδήποτε και αν βρίσκονται τα μουσεία, αποτελούν ζωτική κοινωνική και πολιτιστική ανάγκη και πρέπει να προστατεύονται. Εχω επανειλημμένα δηλώσει ότι ζητούμε ένα αναπόσπαστο μέρος κτιρίου που ακρωτηριάστηκε. Σε όλο τον κόσμο το ίδιο το όνομα της πατρίδας μας είναι άμεσα συνδεδεμένο με τον Παρθενώνα.
Ζητούμε απλώς κάτι μοναδικό, κάτι απαράμιλλο, κάτι ιδιαίτερο της ταυτότητάς μας. Αγαπητοί φίλοι, αν υπήρχε ο παραμικρός κίνδυνος για τα μουσεία, τότε γιατί το Διεθνές Συμβούλιο των Μουσείων πρότεινε μια "ανοιχτόμυαλη στάση " στα μέλη του.
Επιχείρημα 4ο. Αυτή είναι η πρόσφατη σοδειά. Μόλυνση. Μόλυνση πάνω από την Ακρόπολη. Τι σας λέει αυτό; Οταν το Λονδίνο αντιμετώπιζε το σοβαρό πρόβλημα μόλυνσης, υπήρξαν κραυγές πανικού για τα μάρμαρα; Βεβαίως όχι. Για τον απλούστατο λόγο ότι τα μάρμαρα ήταν στεγασμένα στο Βρετανικό Μουσείο. Εμείς δεν προφασιζόμαστε ότι τα γλυπτά θα επανατοποθετηθούν. Νομίζουμε ότι αυτό δεν γίνεται, αλλά η κυβέρνησή μου έχει διατυπώσει ότι την ημέρα που θα επιστραφούν τα μάρμαρα στην Αθήνα θα υπάρχει έτοιμο να τα δεχθεί ένα όμορφο μουσείο με τα πιό προηγμÎ! �να συστήματα ασφάλειας και συντήρησης, δίπλα στην Ακρόπολη.
Μπορώ να προσθέσω ότι είμαστε περήφανοι για τις συνεχιζόμενες εργασίες στην Ακρόπολη. Η δουλειά αυτή παρουσιάστηκε σ΄ένα συμβούλιο κορυφαίων αρχαιολόγων απ΄όλο τον κόσμο που προσκλήθηκαν στην Αθήνα ειδικά. Ο έπαινος ήταν ομόφωνος και ενθουσιαστικός. Από τότε έχει παρουσιαστεί στις περισσότερες ευρωπαίκές πόλεις. Με χαρά την υποδέχθηκε και το Βρετανικό Μουσείο. Οι Financial Times αναφέρθηκαν στην ποιότητα της εργασίας αυτής και την παραδειγματική ικανότητα των ελλήνων συντηρητών. Ζήτησα να υπάρχουν αντίγραφα στη διάθεση όσων από σας ενδιαφέρονται.
Το μόνιμο επιχείρημα των Βρετανών είναι ότι μετακινώντας τα μάρμαρα, τα έσωζαν από τη βαρβαρότητα των Τούρκων. Το να αρνηθώ το βανδαλισμό των Τούρκων θα μ΄έβαζε σε δύσκολή θέση, αλλά γεγονός είναι ότι οι Τούρκοι δεν έδωσαν άδεια στον να μετακινηθούν γλυπτά από τα μνημεία και τους τοίχους της Ακρόπολης και ότι με την ευλογία του Αιδεσιμώτατου Hunt μετακινήθηκαν κατά βάρβαρο τρόπο. Παραθέτω ένα από τα γράμματα του Lusieri προς τον Elgin:
" Εχω την ευχαρίστηση να σας ανακοινώσω την απόκτηση της 6ης μετωπής, εκείνης με τον κένταυρο που απαγάγει τη γυναίκα. Με το έργο αυτό είχαμε πολλά προβλήματα από κάθε άποψη, και αναγκάστηκα να γίνω λίγο βάρβαρος". Σε άλλο γράμμα ελπίζει ότι, "οι βάρβαρισμοί που είμουνα υποχρεωμένος να διαπράξω ελπίζω να ξεχαστούν".
Ο Edward Dodwell έγραψε:
"Εννοιωσα την απερίγραπτη ταπείνωση να είμαι παρών όταν ο Παρθενώνας απογυμνώνονταν από τα λαμπρότερα γλυπτά του. Είδα ορισμένες μετώπες της ακραίας νότιας πλευράς του ναού να σέρνονται κάτω. Ηταν σφηνωμένες ανάμεσα στις τριγλύφους με μια εσοχή και προκειμένου να τις σηκώνουν, ήταν απαραίτητο να ρίξουν στο έδαφος το θαυμάσιο γείσο με το οποίο καλύπτονταν. Η νοτιοανατολική πλευρά του αετώματος μοιράστηκε την ίδια τύχη".
Δεν μπορούμε παρά να καταραστούμε το βάρβαρο πνεύμα που τους παρότρυνε να θρυμματίσουν και να ακρωτηριάσουν, να λεηλατήσουν και να ανατρέψουν τα λαμπρά έργα που είχε αναθέσει ο Περικλής και που είχε εκτελέσει η απαράμιλλη μεγαλοφυία του Ικτίνου και του Φειδία.
Ενας άλλος μάρτυρας ο Robert Smirke γράφει:
"Ταράχθηκα ιδιαίτερα όταν είδα την καταστροφή που γινόταν με το γκρέμισμα των αναγλύφων της ζωοφόρου. Κάθε πέτρα καθώς έπεφτε έσειε το έδαφος με το ασήκωτο βάρος της και ο βαθύς υπόκωφος ήχος που έκανε έμοιζε σαν αγωνιώδες βογγητό του πληγωμένου πνεύματος του ναού. Αυτά σχετικά με τον βαρβαρότητα".
Το 1816 ορίζεται η Εξεταστική Επιτροπή για να μελετήσει την πρόταση του Elgin. Τα μάρμαρα είχαν ήδη εκτεθεί σε διάφορους χώρους και αποθήκες. Ο Elgin αντιμετώπιζε δυσκολίες στο να πουλήσει τα μάρμαρα στην Κυβέρνηση. Η Επιτροπή είχε να αποφασίσει:
Με ποιά διαδικασία αποκτήθηκε η συλλογή. Κάτω από ποίες προύποθέσεις εκχωρήθηκε η δικαιοδοσία. Ποιά ήταν η αξία των μαρμάρων σαν έργα τέχνης. Τι ποσό θάπρεπε να διατεθεί για την πιθανή αγοράτους.
Αν διαβάσετε την έκθεση, θα δείτε ότι το βάρος πέφτει στο πόσο καλά ήταν τα μάρμαρα και τι θάπρεπε να πληρώσουν για την απόκτησή τους. Αλλά προκειμένου να υποδειχθεί η αγορά τους έπρεπε να βρεθεί μια κομπίνα. Οτι δηλαδή οι διαδικασίες της συναλλαγής ήταν σωστές και ότι τα μάρμαρα πάρθηκαν από τον Elgin τον ιδιώτη και όχι κάτω από την επιρροή του ως Βρετανού Πρεσβευτή.
Διαβάζω από την έκθεση της Εξεταστικής Επιτροπής .
"Ο Κόμης Aberdeen σε απάντηση στο ερώτημα κατά πόσο το κύρος και η επιρροή μιάς δημόσιας θέσης ήταν κατά τη γνώμη του αναγκαία για να πραγματοποιηθεί η μετακίνηση αυτών των μαρμάρων απάντησε ότι δεν νομίζει πως ένας ιδιώτης θα μπορούσε να έχει καταφέρει ότι κατάφερε ο Elgin." (O Κόμης Aberdeen συλλέκτης ο ίδιος, ήταν στην Ελλάδα την εποχή αυτή και σε θέση να γνωρίζει τα πράγματα.)
Διαβάζω από την έκθεση:
"Ο Doctor Hunt, καλά πληρωφορημένος πάνω σ΄αυτό το θέμα, όταν ερωτήθηκε, έδωσε την παρακάτω απάντηση. 'Ενας βρετανός πολίτης, μη πρεσβευτής , δεν θα μπορούσε να αποσπάσει ένα τέτοιο φιρμάνι με τόσο εκτεταμένες δικαιοδοσίες από την τουρκική κυβέρνηση.' "
Διαβάζω από την έκθεση:
"Οι επιτυχίες του βρετανικού στρατού στην Αίγυπτο και η αναμενόμενη απόδοση της επαρχίας αυτής στην Πύλη, είχε σαν αποτέλεσμα μιά πολύ θετική μεταστροφή προς το έθνος μας στις συνειδήσεις όλου του κόσμου."
Κι ακόμα ακούστε αυτό το πόρισμα της Εξεταστικής Επιτροπής:
"Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο Λόρδος Elgin έβλεπε τον εαυτό του σ΄ένα ρόλο τελείως διαφορετικό από εκείνο της επίσημης θέσης του. Αλλά το κατά πόσο η κυβέρνηση από την οποία απέσπασε την άδεια τον έβλεπε ή όχι έτσι, είναι ερώτημα που μπορεί ν΄απαντηθεί μόνο με εικασίες μή έχοντας συγκεκριμένη μαρτυρία". (Αν αυτό δεν είναι διφορούμενος λόγος τότε τί είναι;)
Απουσία συγκεκριμένης μαρτυρίας; Παραθέτω απόσπασμα εγγράφου του Λόρδου Elgin προς την Επιτροπή:
"Είχα να διαπραγματευθώ με τις μεγαλύτερες προσωπικότητες του κράτους".
Μπορούσε πράγματι η Επιτροπή να πιστεύει ότι ένας απλός πολίτης μπορούσε να φτάσει στο να διαπραγματεύεται με τις μεγαλύτερες προσωπικότητες του τουρκικού κράτους;
Ο Λόρδος Elgin μιλάει στην Επιτροπή για την ευγνωμοσύνη που αισθάνθηκε επειδή του παραχωρήθηκε πλοίο της Αυτού Μεγαλειότητος για τη μεταφορά των κιβωτίων με τα μάρμαρα. Μπορούσε ένας απλός πολίτης να έχει στη δίαθεσή του ένα βασίλειο οπλιταγωγό;
Ερώτηση της Επιτροπής προς τον Αιδεσιμώτατο Hunt:
"Φαντάζεστε ότι το φιρμάνι έδωσε την άδεια να μετακινηθούν μορφές και τμήματα γλυπτών από τους ναούς ή θα πρέπει νάταν θέμα ιδιωτικής διαπραγμάτευσης με τις τοπικές αρχές";
Ο Hunt απαντά:
" Αυτή ήταν η ερμηνεία που υποχρεώθηκε να δώσει ο κυβερνήτης των Αθηνών."
Πείσθηκε από ποιόν; Απο έναν ιδιώτη; Απουσία συγκεκριμένης μαρτυρίας; Απο έναν ιδιώτη ή από έναν Πρεσβευτή; Λοιπόν ας δούμε το ίδιο το φιρμάνι. Η άδεια δόθηκε στον Λόρδο Elgin. Παραθέτω: "Χάριν της φιλίας ανάμεσα στην Υψηλη και Αιώνια Οθωμανική Αυλή και εκείνη της Αγγλίας".
Κύριε Πρόεδρε, Αξιότιμα Μέλη, Κυρίες και Κύριοι. Με όλο το σεβασμό νομίζω ότι η απόφαση της Επιτροπής ότι ο Λόρδος Elgin έδρασε σαν ιδιώτης είναι είτε πολύ αφελής είτε αμφίβολης πίστης.
Ομως αυτό έγινε πριν 170 χρόνια.. Αυτή είναι μια διαφορετική Αγγλία. Διαφορετικές είναι οι αντιλήψεις για τις έννοιες Αυτοκρατορία και κατάκτηση. Επικρατεί διαφορετική ηθική. Θαταν ενδιαφέρον να ξέραμε ποιό θα ήταν το πόρισμα μιάς Εξεταστικής Επιτροπής σήμερα αν λαβαίναμε υπόψη τη μαρτυρία εκείνων που κλήθηκαν να καταθέσουν ενώπιον της και τις κρίσεις εκείνων που δεν κλήθηκαν. Θα έβαζα ένα μικρό στοίχημα, ακόμα και μεγάλο, ότι το πόρισμα θα ήταν διαφορετικό.
Εχω πάρει πολύ χρόνο και ξέρω πως η συζήτηση είναι αυτή που θα αγγίξει τις συνειδήσεις. Ελπίζω η συζήτηση να προκαλέσει μερικές ερωτήσεις. Θέτω μερικές από αυτές.
Τα μάρμαρα πάρθηκαν κακώς; Και αν κακώς πάρθηκαν, είναι σωστό να κρατούνται; Ακόμα, αν είναι σωστό το ότι πάρθηκαν, είναι λάθος να επιστραφούν; Τι βαρύτητα θα πρέπει να δοθεί στο επιχείρημα ότι αν δεν τα είχε πάρει ο Elgin , άλλος ΄Αγγλος ή Γάλλος θα τα είχε πάρει; Πειράζει που το 95% του ελληνικού λαού μπορεί ποτέ να μη δεί τα λαμπρότερα έργα της ελληνικής δημιουργίας; Είναι δυνατόν μια ελεύθερη Ελλάδα να είχε επιτρέψει τη μετακίνηση των μαρμάρων;
Η Αγγλία και η Ελλάδα είναι φίλες χώρες. Αγγλικό αίμα έτρεξε στα ελληνικά χώματα στη διάρκεια του πολέμου κατά του φασισμού. Και οι Ελληνες έδωσαν τη ζωή τους για να προστατεύσουν του ΄Αγγλους πιλότους. Διαβάστε το Churchill, μιλάει για το πόσο σημαντικός ήταν ο ελληνικός ρόλος στην αποφασιστική νίκη στην έρημο κατά του Ρόμελ.
Το περασμένο καλοκαίρι έγινε ένα αφιέρωμα στον Σαίξπηρ στο Αμφιθέατρο που βρίσκεται στους πρόποδες της Ακρόπολης. Το Covent Garden έπεξε το Μάκβεθ του Βέρντι.Το Εθνικό σας θέατρο ήρθε με τον Κοριολανο. ΄Ηταν αξέχαστες βραδυές.΄Οχι μόνο για την υψηλή ποιότητα των παραστάσεων αλλά επίσης για την εκπληκτική επικοινωνία ανάμεσα στους βρετανούς καλλιτέχνες και το ελληνικό κοινό. Ο Ian McKellen ας με συγχωρέσει αν μιλήσω για τα δάκρυα του από συγκίνηση καθώς και για εκείνα των συναδέλφων του καλλιτεχνών καθώς το ελληνικό κοινό επευφημούσε. Τα δάκρυα α! υτά είχαν να κάνουν με την επαφή ανάμεσα στους λαούς, με φιλία, με τον Σαίξπηρ που παρουσιάζονταν σ΄αυτό τον ιερό χώρο. Ηταν θαυμάσια, αξέχαστα. Στο όνομα αυτής της φιλίας σας λέμε, έγινε μια αδικία που μπορεί τώρα ν΄αποκατασταθεί.
Πρέπει να καταλάβετε τι σημαίνουν για μας τα μάρμαρα του Παρθενώνα. Είναι η υπερηφάνεια μας, είναι οι θυσίες μας. Είναι το ευγενέστερο σύμβολο τελειότητας. Είναι φόρος τιμής στη δημοκρατική φιλοσοφία. Είναι οι φιλοδοξίες μας και το ίδιο τ΄όνομα μας. Είναι η ουσία της ελληνικότητας.
Είμαστε έτοιμοι να πούμε ότι θεωρούμε όλη την πράξη του Elgin σαν άσχετη προς το παρόν. Λέμε στην Βρετανική Κυβέρνηση: Κρατήσατε αυτά τα γλυπτά για δύο σχεδόν αιώνες.Τα φροντίσατε όσο καλύτερα μπορούσατε, γεγονός για το οποίο και σας ευχαριστούμε. Ομως τώρα στο όνομα της δικαιοσύνης και της ηθικής παρακαλώ δώστε τα πίσω. Ειλικρινά πιστεύω ότι μια τέτοια χειρονομία εκ μέρους Μεγάλης Βρετανιάς θα τιμούσε πάντα τ΄όνομά της.
Ευχαριστώ.
Μελίνα Μερκούρη
Αναρτήθηκε από troktiko
Τρίτη 2 Ιουνίου 2009
ΑΡΓΟΠΕΘΑΙΝΕΙ (ΠΑΜΠΛΟ ΝΕΡΟΥΝΤΑ)
Αργοπεθαίνει
όποιος γίνεται σκλάβος της συνήθειας, επαναλαμβάνοντας κάθε μέρα τις ίδιες διαδρομές,
όποιος δεν αλλάζει περπατησιά,
όποιος δεν διακινδυνεύει και δεν αλλάζει χρώμα στα ρούχα του,
όποιος δεν μιλεί σε όποιον δεν γνωρίζει.
Αργοπεθαίνει όποιος αποφεύγει ένα πάθος,
όποιος προτιμά το μαύρο για το άσπρο και τα διαλυτικά σημεία στο " ι "
αντί ενός συνόλου συγκινήσεων που κάνουν να λάμπουν τα μάτια,
που μετατρέπουν ένα χασμουρητό σε ένα χαμόγελο,
που κάνουν την καρδιά να κτυπά στο λάθος και στα συναισθήματα.
Αργοπεθαίνει όποιος δεν αναποδογυρίζει το τραπέζι,
όποιος δεν είναι ευτυχισμένος στη δουλειά του,
όποιος δεν διακινδυνεύει τη βεβαιότητα για την αβεβαιότητα για να κυνηγήσει ένα όνειρο,
όποιος δεν επιτρέπει στον εαυτό του τουλάχιστον μια φορά στη ζωή του να αποφύγει τις εχέφρονες συμβουλές.
Αργοπεθαίνει όποιος δεν ταξιδεύει,
όποιος δεν διαβάζει,
όποιος δεν ακούει μουσική,
όποιος δεν βρίσκει σαγήνη στον εαυτό του.
Αργοπεθαίνει όποιος καταστρέφει τον έρωτά του,
όποιος δεν επιτρέπει να τον βοηθήσουν,
όποιος περνάει τις μέρες του παραπονούμενος για τη τύχη του ή για την ασταμάτητη βροχή.
Αργοπεθαίνει όποιος εγκαταλείπει μια ιδέα του πριν την αρχίσει,
όποιος δεν ρωτά για πράγματα που δεν γνωρίζει.
Αποφεύγουμε τον θάνατο σε μικρές δόσεις,
όταν θυμόμαστε πάντοτε ότι για να είσαι ζωντανός χρειάζεται μια προσπάθεια πολύ μεγαλύτερη από το απλό γεγονός της αναπνοής.
Μόνο η ένθερμη υπομονή θα οδηγήσει στην επίτευξη μιας λαμπρής ευτυχίας.
Pablo Neruda
όποιος γίνεται σκλάβος της συνήθειας, επαναλαμβάνοντας κάθε μέρα τις ίδιες διαδρομές,
όποιος δεν αλλάζει περπατησιά,
όποιος δεν διακινδυνεύει και δεν αλλάζει χρώμα στα ρούχα του,
όποιος δεν μιλεί σε όποιον δεν γνωρίζει.
Αργοπεθαίνει όποιος αποφεύγει ένα πάθος,
όποιος προτιμά το μαύρο για το άσπρο και τα διαλυτικά σημεία στο " ι "
αντί ενός συνόλου συγκινήσεων που κάνουν να λάμπουν τα μάτια,
που μετατρέπουν ένα χασμουρητό σε ένα χαμόγελο,
που κάνουν την καρδιά να κτυπά στο λάθος και στα συναισθήματα.
Αργοπεθαίνει όποιος δεν αναποδογυρίζει το τραπέζι,
όποιος δεν είναι ευτυχισμένος στη δουλειά του,
όποιος δεν διακινδυνεύει τη βεβαιότητα για την αβεβαιότητα για να κυνηγήσει ένα όνειρο,
όποιος δεν επιτρέπει στον εαυτό του τουλάχιστον μια φορά στη ζωή του να αποφύγει τις εχέφρονες συμβουλές.
Αργοπεθαίνει όποιος δεν ταξιδεύει,
όποιος δεν διαβάζει,
όποιος δεν ακούει μουσική,
όποιος δεν βρίσκει σαγήνη στον εαυτό του.
Αργοπεθαίνει όποιος καταστρέφει τον έρωτά του,
όποιος δεν επιτρέπει να τον βοηθήσουν,
όποιος περνάει τις μέρες του παραπονούμενος για τη τύχη του ή για την ασταμάτητη βροχή.
Αργοπεθαίνει όποιος εγκαταλείπει μια ιδέα του πριν την αρχίσει,
όποιος δεν ρωτά για πράγματα που δεν γνωρίζει.
Αποφεύγουμε τον θάνατο σε μικρές δόσεις,
όταν θυμόμαστε πάντοτε ότι για να είσαι ζωντανός χρειάζεται μια προσπάθεια πολύ μεγαλύτερη από το απλό γεγονός της αναπνοής.
Μόνο η ένθερμη υπομονή θα οδηγήσει στην επίτευξη μιας λαμπρής ευτυχίας.
Pablo Neruda
Δευτέρα 13 Απριλίου 2009
Δευτέρα 23 Μαρτίου 2009
Ένα παραμύθι για μικρούς και μεγάλους
'Μια φορά κι έναν καιρό, υπήρχε ένα νησί στο οποίο ζούσαν όλα τα συναισθήματα. Εκεί, ανάμεσα στα υπόλοιπα, ζούσαν και η Ευτυχία, η Λύπη, η Γνώση, η Αγάπη...Μια μέρα έμαθαν ότι το νησί τους θα βούλιαζε και έτσι όλοι επισκεύασαν τις βάρκες τους και άρχισαν να φεύγουν. Η Αγάπη ήταν η μόνη που έμεινε πίσω. Ήθελε να αντέξει μέχρι την τελευταία στιγμή. Όταν το νησί άρχισε να βυθίζεται, η Αγάπη άρχισε να ζητάει βοήθεια. Βλέπει τον Πλούτο που περνούσε με μια λαμπερή θαλαμηγό. Η Αγάπη τον ρωτάει:-'Πλούτε, μπορείς να με πάρεις μαζί σου;'-'Όχι, δεν μπορώ' απάντησε ο Πλούτος. 'Έχω ασήμι και χρυσάφι στο σκάφος μου και δεν υπάρχει χώρος για σένα'. Η Αγάπη τότε αποφάσισε να ζητήσει βοήθεια από την Αλαζονεία που επίσης περνούσε από μπροστά της σε ένα πανέμορφο σκάφος.-'Σε παρακαλώ, βοήθησέ με' είπε η Αγάπη.-'Δεν μπορώ να σε βοηθήσω, Αγάπη.. Είσαι μούσκεμα και θα μου χαλάσεις το όμορφο σκάφος μου' της απάντησε η Αλαζονεία. H Λύπη ήταν πιο πέρα και έτσι η Αγάπη αποφάσισε να ζητήσει από αυτή βοήθεια.-'Λύπη, άφησέ με να έρθω μαζί σου'.-'Ω Αγάπη, είμαι τόσο λυπημένη που θέλω να μείνω μόνη μου' είπε η Λύπη. Η Ευτυχία πέρασε μπροστά από την Αγάπη αλλά και αυτή δεν της έδωσε σημασία. Ήταν τόσο ευτυχισμένη, που ούτε καν άκουσε την Αγάπη να ζητά βοήθεια. Ξαφνικά ακούστηκε μια φωνή:-'Αγάπη, έλα προς τα εδώ! Θα σε πάρω εγώ μαζί μου!'Ήταν ένας πολύ ηλικιωμένος κύριος που η Αγάπη δεν γνώριζε, αλλά ήταν γεμάτη από τέτοια ευγνωμοσύνη, που ξέχασε να ρωτήσει το όνομά του. Όταν έφτασαν στη στεριά, ο κύριος έφυγε και πήγε στο δρόμο του. Η Αγάπη, γνωρίζοντας πόσα χρωστούσε στον κύριο που τη βοήθησε, ρώτησε τη Γνώση:-'Γνώση, ποιος με βοήθησε';-'Ο Χρόνος' της απάντησε η Γνώση.-'Ο Χρόνος;' ρώτησε η Αγάπη. 'Γιατί με βοήθησε ο Χρόνος;' Τότε η Γνώση χαμογέλασε και με βαθιά σοφία της είπε: 'Μόνο ο Χρόνος μπορεί να καταλάβει πόσο μεγάλη σημασία έχει η Αγάπη'.
Μάνος Χατζιδάκις - 'Το Νησί'
Μάνος Χατζιδάκις - 'Το Νησί'
ΠΟΙΗΜΑ? ΘΛΙΜΜΕΝΗ ΧΑΡΑΥΓΗ
Δεν έχει η αγάπη σύνορα, δεν τηνε πιάνει νόμος
όπου περάσει και διαβεί είν' ανοιχτός ο δρόμος.
Φαντάστηκα πως μ' αγαπάς κι ένιωσα πως υπάρχω
σκέψου, για να 'μαστε μαζί, τι ευτυχία θα 'χω.
Στον έρωντά σου κοπελιά δεν έχει ο πόνος άκρη
κι έκαμε ρυακοφάγωμα στο μάγουλο το δάκρυ.
Ανάθεμα στη λογική που δε μου επιτρέπει
και μου φωνιάζει μια ζωή, όχι, γιατί δεν πρέπει.
Δύναμη θέλει ν' αγαπάς, πράμα που εσύ δεν έχεις
γι' αυτό στα πάθη του σεβντά μη μπεις, για' δεν αντέχεις.
Δεν έχω όνειρα πολλά, ένα 'ναι, μα μεγάλο
τσ' αγάπης μας κι ανέ χαθεί, δε ξανακάνω άλλο.
Έφυγες, μα του χωρισμού τα δάκρυα, δεν είδες
για να κρατήσω δροσερές, του γυρισμού τσ' ελπίδες.
Πληγή π' ανοίγει ο χωρισμός, δεν τηνε κλειούνε οι χρόνοι
γιατί πατούνε οι θύμησες απάνω και ματώνει.
Ώρα που ο ήλιος την αυγή την πρώτη αχτίνα βγάνει
η σκέψη σου ποδαρικό έρχεται να μου κάνει.
Θε μου και δώσ' τση όνειρα, μα να' ναι μπερδεμένα
και να 'ναι αιτία να ξυπνά, με μάθια δακρυσμένα.
Αφού τση νύχτας τ' όνειρο με την αυγή δε σμίγει
ότι χαρά κι ανέ κρατώ στα χέρια, θα μου φύγει.
Πάντα θλιμμένη χαραυγή για 'μένα ξημερώνει
γιατί την ώρα που ξυπνώ, κάθε χαρά τελειώνει.
Πρόβλημα ανεξήγητο είν' ο παντέρμος χρόνος
ανέ περάσει, καταλεί κι ανέ σταθεί, 'ναι πόνος.
Κερί ν' ανάψω, δε μπορώ, γιατί θαρρώ πως μοιάζει
με δάκρυα των αμαθιώ, κάθε φορά που στάζει.
Κλαίω, μα δάκρυ δε θωρώ, είναι που δεν τ' αφήνει
ο πόνος μου, γιατί διψά και πριν να βγει, το πίνει.
Το φως τσ' ελπίδας μου θωρώ και τρεμοσβήνει πάλι
μη δυναμώνεις άνεμε, γιατί δεν έχω άλλη.
Έσβησ' αέρας το κερί που κράτουνα στη χέρα
κι είναι για 'μένα η ζωή σκότιδι, νύχτα μέρα.
Μην κλαις αυτούς που έχουνε όνειρα σκοτωμένα
άλλους να κλαις, που τα 'χουνε αζωντανά θαμμένα.
Μοίρα, δε μου 'πεψες καλά, μόνο τσι συμφορές σου
μα διακονιάρη στσι χαρές, δε θα με ιδείς ποτέ σου.
Πουλί, σε τάφο μερακλή μην πας να κελαηδήσεις
γιατί γλυκές αθιβολές πολλές, θα του ξυπνήσεις.
Αγάπη μόνο έδιδα αυτού του ψεύτη κόσμου
κι η πλερωμή μου ήτανε: αν έχεις κι άλλη, δώσ' μου.
Ο κόσμος π' ονειρεύτηκα, μόνο τσ' αυγής ταιριάζει
γι' αυτό 'χω και την πεθυμιά, σαν φεύγω, να χαράζει.
- Γιώργης Σταυρακάκης (Μιχαλόμπας)
Από το βιβλίο "Θλιμμένη Χαραυγή" - Εκδόσεις Σείστρον
όπου περάσει και διαβεί είν' ανοιχτός ο δρόμος.
Φαντάστηκα πως μ' αγαπάς κι ένιωσα πως υπάρχω
σκέψου, για να 'μαστε μαζί, τι ευτυχία θα 'χω.
Στον έρωντά σου κοπελιά δεν έχει ο πόνος άκρη
κι έκαμε ρυακοφάγωμα στο μάγουλο το δάκρυ.
Ανάθεμα στη λογική που δε μου επιτρέπει
και μου φωνιάζει μια ζωή, όχι, γιατί δεν πρέπει.
Δύναμη θέλει ν' αγαπάς, πράμα που εσύ δεν έχεις
γι' αυτό στα πάθη του σεβντά μη μπεις, για' δεν αντέχεις.
Δεν έχω όνειρα πολλά, ένα 'ναι, μα μεγάλο
τσ' αγάπης μας κι ανέ χαθεί, δε ξανακάνω άλλο.
Έφυγες, μα του χωρισμού τα δάκρυα, δεν είδες
για να κρατήσω δροσερές, του γυρισμού τσ' ελπίδες.
Πληγή π' ανοίγει ο χωρισμός, δεν τηνε κλειούνε οι χρόνοι
γιατί πατούνε οι θύμησες απάνω και ματώνει.
Ώρα που ο ήλιος την αυγή την πρώτη αχτίνα βγάνει
η σκέψη σου ποδαρικό έρχεται να μου κάνει.
Θε μου και δώσ' τση όνειρα, μα να' ναι μπερδεμένα
και να 'ναι αιτία να ξυπνά, με μάθια δακρυσμένα.
Αφού τση νύχτας τ' όνειρο με την αυγή δε σμίγει
ότι χαρά κι ανέ κρατώ στα χέρια, θα μου φύγει.
Πάντα θλιμμένη χαραυγή για 'μένα ξημερώνει
γιατί την ώρα που ξυπνώ, κάθε χαρά τελειώνει.
Πρόβλημα ανεξήγητο είν' ο παντέρμος χρόνος
ανέ περάσει, καταλεί κι ανέ σταθεί, 'ναι πόνος.
Κερί ν' ανάψω, δε μπορώ, γιατί θαρρώ πως μοιάζει
με δάκρυα των αμαθιώ, κάθε φορά που στάζει.
Κλαίω, μα δάκρυ δε θωρώ, είναι που δεν τ' αφήνει
ο πόνος μου, γιατί διψά και πριν να βγει, το πίνει.
Το φως τσ' ελπίδας μου θωρώ και τρεμοσβήνει πάλι
μη δυναμώνεις άνεμε, γιατί δεν έχω άλλη.
Έσβησ' αέρας το κερί που κράτουνα στη χέρα
κι είναι για 'μένα η ζωή σκότιδι, νύχτα μέρα.
Μην κλαις αυτούς που έχουνε όνειρα σκοτωμένα
άλλους να κλαις, που τα 'χουνε αζωντανά θαμμένα.
Μοίρα, δε μου 'πεψες καλά, μόνο τσι συμφορές σου
μα διακονιάρη στσι χαρές, δε θα με ιδείς ποτέ σου.
Πουλί, σε τάφο μερακλή μην πας να κελαηδήσεις
γιατί γλυκές αθιβολές πολλές, θα του ξυπνήσεις.
Αγάπη μόνο έδιδα αυτού του ψεύτη κόσμου
κι η πλερωμή μου ήτανε: αν έχεις κι άλλη, δώσ' μου.
Ο κόσμος π' ονειρεύτηκα, μόνο τσ' αυγής ταιριάζει
γι' αυτό 'χω και την πεθυμιά, σαν φεύγω, να χαράζει.
- Γιώργης Σταυρακάκης (Μιχαλόμπας)
Από το βιβλίο "Θλιμμένη Χαραυγή" - Εκδόσεις Σείστρον
ΚΑΛΥΤΕΡΟΣ ΚΟΣΜΟΣ
Αφιερωμένο σε όλους τους ανθρώπους που αγωνίζονται για ένα καλύτερο κόσμο, που δεν κρύβονται, που δεν μισούν, που δεν σκύβουν το κεφάλι, που σηκώνουν τους σταυρούς και των άλλων, που νοιάζονται, που υπάρχουν για λίγες στιγμές αλλά χαράζουν την αιωνιότητα, που ξέρουν να αγαπάνε, που δεν κρατάνε τίποτα για τον εαυτό τους, που κοιτούν αυτό το κόσμο κάθε στιγμή σαν να ήταν η τελευταία, που δεν ματαιοδοξούν, που δεν παραπονιούνται για τη ροή των πραγμάτων, που κάνουν λάθη, που ξεσηκώνονται, που αδικούνται, που υπομένουν, που ελπίζουν, που νιώθουν. Εξαιρετικά αφιερωμένο σε όλους εκείνους που οι συνθήκες της ζωής τους, τους ανάγκασαν να αφήσουν τους τόπους τους, μέρη που είχαν ένα κόσμο ήδη χτισμένο και έτοιμο και να ξαναχτίσουν ένα καινούργιο από την αρχή, μόνοι τους, με όνειρα ακριβά και επίπονα. Willie Dixon is the bluesman...
Πέμπτη 19 Μαρτίου 2009
ΕΘΕΛΟΝΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ --- Σειρά Εθελοντισμός
Καθώς το περιβάλλον δεν είχε άλλο συνήγορο απέναντι στον άνθρωπο από τον ίδιο τον άνθρωπο, αποτέλεσε προνομιακό χώρο για την έκφραση του ανθρώπινου εθελοντισμού.Ο άνθρωπος που ενδιαφέρθηκε για το περιβάλλον έμαθε :1. να ξεπερνάει τον εαυτό του,2. να εννοεί το κοινό αγαθό, 3. να συμμερίζεται τα ανώνυμα και αδύναμα όντα που κατοικούν στη φύση.4. να αναγνωρίζει δικαιώματα και να σέβεται οντότητες που έχουν απαξιωθεί από την λογιστική εικόνα της οικονομικής ανάπτυξηςΟ εθελοντισμός για το περιβάλλον συνδυάστηκε :α. με την αναγνώριση δικαιωμάτων για τη φύση και συνεπώς β. με την πολιτική για την προστασία της.
Το πεδίο του περιβάλλοντος αναδείχθηκε σαν ένα πεδίο έκφρασης της δυσαρέσκειας του ανθρώπου απέναντι στην εκμεταλλευτική εμπορευσιμότητα. Μέσα στη σχέση του με το περιβάλλον ο εθελοντής έβρισκε την καταπιεσμένη πλευρά του εαυτού του από την κοινωνία, έβρισκε ένα συναδελφικό περιβάλλον με το οποίο αισθανόταν αλληλέγγυος και το οποίο δεχόταν και αυτό μια καταπίεση. Έτσι λοιπόν το πεδίο του περιβάλλοντος αναδείχθηκε σαν ένα πεδίο έκφρασης της δυσαρέσκειας του ανθρώπου απέναντι στην εκμεταλλευτική εμπορευσιμότητα, τον καταναγκασμό & την αλλοτριωτική δυναμική του συμφέροντος.Η ανθρώπινη ευαισθησία έπαιξε καταλυτικό ρόλο για την ανθρώπινη δυσαρέσκεια, για την εμπορευματοποίηση, και ως συμπάθεια για τη φύση.Οι πιο λεπτές αποχρώσεις της περιβαλλοντικής ευαισθησίας έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην ομαδοποίηση και τη δράση ανθρώπων γύρω από τη φύση. Αρχικά δεν υπήρχαν οικονομικά ενδιαφέροντα για μια τέτοια εθελοντική δραστηριότητα ούτε καν πολιτικά και κοινωνικά.Θα μπορούσε ωστόσο να βρούμε στις ζώνες των ψυχολογικών κινήτρων κάποιες αποχρώσεις αγάπης του ανθρώπου για τον εαυτό του στην αγάπη του για τη φύση.Μεταγενέστερα αναπτύχθηκε μια επαγγελματικοποίηση των σχέσεων του εθελοντισμού με το περιβάλλον. Μέσα από την επιστημονική εξειδίκευση τους οι ενασχολούμενοι με το περιβάλλον συνδύασαν και την επαγγελματική τους απασχόληση και την ανάγκη τους για έκφραση κοινωνική και προσωπική. Η γραφικότητα και το ιδιόρρυθμο μέσα από το οποίο προσεγγιζόταν ο εθελοντισμός, ο περιβαλλοντικός & οικολογικός πριν από δεκαετίες, αρχίζει και εκλείπει καθώς η κοινή γνώμη αναγνωρίζει πια στους εθελοντές, όχι μόνο ένα χαμηλό προφίλ ηρωισμού αλλά και το δικό της το συμφέρον για το μέλλον, την υγεία και την ποιότητα της ζωής.ΟΙ ΜΚΟ ως οργανώσεις εθελοντών αποτελούν φορείς :Απασχόλησης.Δημιουργικής προσωπικής έκφρασης. Κοινωνικής έκφρασης.
Ο εθελοντής άρχισε να καταξιώνεται και τελικά μπαίνει σε ένα νέο κύκλο κοινωνικών «πειρασμών εξαργύρωσης». Ο εθελοντής δεν είναι αναγκασμένος να είναι μονίμως στο περιθώριο, ωστόσο χρειάζεται ένα μέτρο σ’ αυτό το εκσυγχρονιστικό πλαίσιο για την εθελοντική ενασχόληση με το περιβάλλον και τη φύση. Ο εθελοντής αρχικά1.Ήταν μόνος του, ρομαντικός, και αποσπασματικός στη δράση. 2.Παρακολουθούσε τις δικές του προσωπικές δυνάμεις και δυνατότητες, επιχειρώντας να προσφέρει, αποκομμένος από άλλους που επίσης θα ήθελαν να κάνουν το ίδιο.Αυτή η κατάσταση σταδιακά άλλαξε και άρχισε να διαμορφώνεται:ένα πλαίσιο συλλογικό, ένα πλαίσιο ομάδων και οργανώσεων που άρχισαν να δραστηριοποιούνται σε όλα τα θεματικά πεδία του εθελοντισμού, ανάμεσά τους και στο πεδίο του περιβάλλοντος. Σ’ αυτό διαδραμάτισαν σημαντικό ρόλο προσωπικότητες με κύρος, καθώς έδρασαν ως εθελοντές. Άτομα, όπως ο Τσίκο Μεντέζ που θυσίασε τη ζωή του για τη διάσωση του Αμαζονίου, αποτελούν πρότυπα για τη συλλογικοποίηση και για τη δημιουργία προτύπων.Παράλληλα μ’ αυτές τις περιπτώσεις πολλές σημαντικές ανθρώπινες παρουσίες άρχισαν να επικοινωνούν, να συντονίζουν τη δράση τους και τελικά να καταλήγουν σε συλλογικά σχήματα. Έτσι προέκυψαν οι μη κυβερνητικές οργανώσεις, οι οποίες δε σημαίνει ότι είναι αντικυβερνητικές. Σημαίνει όμως ότι δε διασυνδέονται με την κυβέρνηση, δεν λειτουργούν σαν εντολοδόχοι του κράτους αλλά λειτουργούν στο πλαίσιο και στο περιθώριο, στο χώρο της κοινωνίας των πολιτών.
21 Ιουλίου 2008,Γιάννης Ζήσης, Δημοσιογράφος - Συγγραφέας,Μέλος της γραμματείας της ΜΚΟ Σόλων
Το πεδίο του περιβάλλοντος αναδείχθηκε σαν ένα πεδίο έκφρασης της δυσαρέσκειας του ανθρώπου απέναντι στην εκμεταλλευτική εμπορευσιμότητα. Μέσα στη σχέση του με το περιβάλλον ο εθελοντής έβρισκε την καταπιεσμένη πλευρά του εαυτού του από την κοινωνία, έβρισκε ένα συναδελφικό περιβάλλον με το οποίο αισθανόταν αλληλέγγυος και το οποίο δεχόταν και αυτό μια καταπίεση. Έτσι λοιπόν το πεδίο του περιβάλλοντος αναδείχθηκε σαν ένα πεδίο έκφρασης της δυσαρέσκειας του ανθρώπου απέναντι στην εκμεταλλευτική εμπορευσιμότητα, τον καταναγκασμό & την αλλοτριωτική δυναμική του συμφέροντος.Η ανθρώπινη ευαισθησία έπαιξε καταλυτικό ρόλο για την ανθρώπινη δυσαρέσκεια, για την εμπορευματοποίηση, και ως συμπάθεια για τη φύση.Οι πιο λεπτές αποχρώσεις της περιβαλλοντικής ευαισθησίας έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην ομαδοποίηση και τη δράση ανθρώπων γύρω από τη φύση. Αρχικά δεν υπήρχαν οικονομικά ενδιαφέροντα για μια τέτοια εθελοντική δραστηριότητα ούτε καν πολιτικά και κοινωνικά.Θα μπορούσε ωστόσο να βρούμε στις ζώνες των ψυχολογικών κινήτρων κάποιες αποχρώσεις αγάπης του ανθρώπου για τον εαυτό του στην αγάπη του για τη φύση.Μεταγενέστερα αναπτύχθηκε μια επαγγελματικοποίηση των σχέσεων του εθελοντισμού με το περιβάλλον. Μέσα από την επιστημονική εξειδίκευση τους οι ενασχολούμενοι με το περιβάλλον συνδύασαν και την επαγγελματική τους απασχόληση και την ανάγκη τους για έκφραση κοινωνική και προσωπική. Η γραφικότητα και το ιδιόρρυθμο μέσα από το οποίο προσεγγιζόταν ο εθελοντισμός, ο περιβαλλοντικός & οικολογικός πριν από δεκαετίες, αρχίζει και εκλείπει καθώς η κοινή γνώμη αναγνωρίζει πια στους εθελοντές, όχι μόνο ένα χαμηλό προφίλ ηρωισμού αλλά και το δικό της το συμφέρον για το μέλλον, την υγεία και την ποιότητα της ζωής.ΟΙ ΜΚΟ ως οργανώσεις εθελοντών αποτελούν φορείς :Απασχόλησης.Δημιουργικής προσωπικής έκφρασης. Κοινωνικής έκφρασης.
Ο εθελοντής άρχισε να καταξιώνεται και τελικά μπαίνει σε ένα νέο κύκλο κοινωνικών «πειρασμών εξαργύρωσης». Ο εθελοντής δεν είναι αναγκασμένος να είναι μονίμως στο περιθώριο, ωστόσο χρειάζεται ένα μέτρο σ’ αυτό το εκσυγχρονιστικό πλαίσιο για την εθελοντική ενασχόληση με το περιβάλλον και τη φύση. Ο εθελοντής αρχικά1.Ήταν μόνος του, ρομαντικός, και αποσπασματικός στη δράση. 2.Παρακολουθούσε τις δικές του προσωπικές δυνάμεις και δυνατότητες, επιχειρώντας να προσφέρει, αποκομμένος από άλλους που επίσης θα ήθελαν να κάνουν το ίδιο.Αυτή η κατάσταση σταδιακά άλλαξε και άρχισε να διαμορφώνεται:ένα πλαίσιο συλλογικό, ένα πλαίσιο ομάδων και οργανώσεων που άρχισαν να δραστηριοποιούνται σε όλα τα θεματικά πεδία του εθελοντισμού, ανάμεσά τους και στο πεδίο του περιβάλλοντος. Σ’ αυτό διαδραμάτισαν σημαντικό ρόλο προσωπικότητες με κύρος, καθώς έδρασαν ως εθελοντές. Άτομα, όπως ο Τσίκο Μεντέζ που θυσίασε τη ζωή του για τη διάσωση του Αμαζονίου, αποτελούν πρότυπα για τη συλλογικοποίηση και για τη δημιουργία προτύπων.Παράλληλα μ’ αυτές τις περιπτώσεις πολλές σημαντικές ανθρώπινες παρουσίες άρχισαν να επικοινωνούν, να συντονίζουν τη δράση τους και τελικά να καταλήγουν σε συλλογικά σχήματα. Έτσι προέκυψαν οι μη κυβερνητικές οργανώσεις, οι οποίες δε σημαίνει ότι είναι αντικυβερνητικές. Σημαίνει όμως ότι δε διασυνδέονται με την κυβέρνηση, δεν λειτουργούν σαν εντολοδόχοι του κράτους αλλά λειτουργούν στο πλαίσιο και στο περιθώριο, στο χώρο της κοινωνίας των πολιτών.
21 Ιουλίου 2008,Γιάννης Ζήσης, Δημοσιογράφος - Συγγραφέας,Μέλος της γραμματείας της ΜΚΟ Σόλων
ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
Τα ιστορικά στάδια της σχέσης πολιτισμού και περιβάλλοντος
Γιάννης ΖήσηςΔημοσιογράφος, ΣυγγραφέαςΜέλος της γραμματείας της ΜΚΟ Σόλων
Σύμφωνα με όσα είπαμε πιο πριν, η γένεση του πολιτισμού σηματοδοτείται με την πρώτη ολοκλήρωση της ανθρωπογένεσης και της δημιουργίας της ανθρώπινης κοινωνίας.Οι ανθρώπινες κοινωνίες από την αρχή τους διαμορφώνουν, υποτυπωδώς έστω, υπόβαθρα πολιτισμού, αποκτούν πολιτιστική οντότητα.Η έννοια του πολιτισμού δεν ήταν ίδια για όλες τις εποχές, ήταν μια έννοια που διαμορφώθηκε στο μήκος του χρόνου και κυρίως στους τελευταίους αιώνες.Η πιο μεγάλη και ολοκληρωμένη εικόνα για τον πολιτισμό μαςα. έχει διατυπωθεί από την κλασσική αρχαιότητα και αυτή β. στη συνέχεια εμπλουτίστηκε και ολοκληρώθηκε από τις εξελίξεις των τελευταίων αιώνων στην Ευρώπη, των αιώνων που διαμόρφωσαν μια συνθήκη οικουμενικής κυριαρχίας του λόγου, της νεωτερικότητας και της σύγχρονης δημοκρατίας.
Υπάρχουν πολλές και διαφορετικές προσεγγίσεις για το τι είναι πολιτισμός και τι πρέπει να εννοούμε με τον όρο αυτό.
Θα γινόταν πολυδαίδαλη η αναζήτησή μας αν σκεφτόμασταν στη βάση της απαρίθμησης τέτοιων προσεγγίσεων και ορισμών. Αντίθετα μπορούμε να αναδείξουμε πολύ καλύτερα τη σχέση πολιτισμού και περιβάλλοντος αν τη δούμε μέσα από τα ιστορικά της στάδια.Το προϊστορικό στάδιο συνδέεται με τις πρώιμες μορφές ανθρώπινης δημιουργικότητας και το πέρασμα του ανθρώπου από τη θηρευτική φάση στη γεωργία και στη συνέχεια στο εμπόριο που διαμόρφωσε μια ευρύτερη αλληλεπίδραση μεταξύ των ανθρωπίνων κοινωνιών. Όλα αυτά τα ιστορικά στάδια ήταν μακράς διάρκειας και μεγάλης βραδύτητας, αν τα δούμε μέσα από τη σημερινή μας οπτική γωνία.Οι μνήμες και τα αρχεία που διαθέτουμε γι’ αυτές τις πρώτες φάσεις είναι περιορισμένες και διευρύνονται μέσα από την αρχαιολογική αναζήτηση και την ιστορική έρευνα, καθώς διανύουν μόλις λίγες δεκαετίες σύγχρονες επιστήμες και τεχνικές.Πρέπει να προσθέσουμε εδώ ότι και η ανθρωπολογική έρευνα δίπλα από την ιστορική και την αρχαιολογική αποτελεί ένα κρίσιμο πεδίο για την συμπλήρωση του παζλ της πρώιμης φάσης του ανθρώπινου πολιτισμού. Εκείνο που διαφαίνεται είναι ότι: σε όλη αυτή την πρώιμη φάση ο άνθρωπος έχει προσεγγίσει το περιβάλλον σαν μια επέκταση του εσωτερικού του κόσμου, το αναπαριστά και βρίσκεται σε μια τελετουργική του σχέση παράλληλα με τη φυσική του σχέση.Αυτή η τελετουργική, μαγική σχέση αποτελεί τον τρόπο της εσωτερίκευσης του περιβάλλοντος μέσα στον άνθρωπο και τον πολιτισμό.Συνδέεται με τον εξευμενισμό της φύσης που αποτελεί ένα πεδίο ανιμισμού, ένα πανδαιμόνιο απέναντι στο οποίο αισθάνεται απολογούμενος, για τα μέσα του και τις επεμβάσεις του, ο άνθρωπος του πρώιμου πολιτισμού και η κοινωνία του. Στη συνέχεια δημιουργείται μια νέα δυναμική εσωτερικής ολοκλήρωσης της ανθρώπινης κοινωνίας α. μέσα από τους πολιτικούς θεσμούς, β. μέσα από τη χωροταξική διαφοροποίηση του ανθρώπινου και του φυσικού περιβάλλοντος με την δημιουργία των πόλεων, ο άνθρωπος αποξενώνεται από τη φύση και αναπτύσσει έναν πολιτισμό περισσότερο ανθρωποκεντρικό.Αυτό δε σημαίνει ότι χάνονται τα ίχνη και οι διαδρομές των ανθρώπινων σχέσεων με το περιβάλλον.Μέσα από αυτό το πολιτικό στάδιο διαμορφώνονται νέες σχέσεις ανθρώπου με άνθρωπο, σχέσεις όπου η δουλεία υποκαθιστά ως εργατική δύναμη την εκμετάλλευση της φύσης από τους μεμονωμένους ανθρώπους με τα εργαλεία και με τα ζώα εργασίας. Αυτή η φάση είναι μια από τις πλέον οδυνηρές εσωτερικές εξελίξεις του ανθρώπου και της κοινωνίας.Στην ουσία αυτή η φάση διαρκεί μέχρι σήμερα, μέσα από πολλές διακυμάνσεις, και στο «ενεργητικό» της βρίσκονται εκείνες οι αφετηρίες της επιστημονικής θεώρησης του περιβάλλοντος όπου το περιβάλλον δεν έχει αξία και γίνεται αντικείμενο εκμετάλλευσης για την ανθρώπινη εξυπηρέτηση. Αυτό ισχύει & προς τις τρεις όψεις του περιβάλλοντος:1. Το ανθρωπογενές περιβάλλον & τους άλλους ανθρώπους.2. Τις άλλες μορφές ζωής, τα έμβια όντα της βιοποικιλότητας3. Τους θεωρούμενους ως αβιοτικούς φυσικούς πόρους. Το περιβάλλον χάνει την θεοτική του διάσταση και το μόνο που εξισορροπεί αυτή την τάση του ανθρώπου απέναντι στη φύση είναι α. αφενός μεν το βιολογικό όριο του θανάτου και β. αφετέρου η διαμόρφωση θρησκειών που απαξιώνουν την υλική κατάκτηση της φύσης, όπως ο βουδισμός και ο χριστιανισμός, θρησκειών που παίζουν ένα ρόλο εξισορρόπησης απέναντι στη τάση του ανθρώπου να δει τον εαυτό του ως παντοδύναμο θεό.Ο άνθρωπος μέσα από αυτές τις θρησκείες αρχίζει να απολογείται, να αυτολογοκρίνεται για τις σχέσεις του με τη φύση και το περιβάλλον.Γι’ αυτό σημειώθηκε μια σοβαρή κάμψη στην ανάπτυξη της κατακτητικότητας, του ανθρώπου και της ανθρώπινης πόλης, απέναντι στη φύση, στην ανατολή με την εμφάνιση του βουδισμού, όπου έχουμε έναν περιορισμό στην πολιτική ανάπτυξη και στην χρησιμοποίηση της βίας.Ο περιορισμός αυτός παίρνει την κορυφαία του μορφή με τον ηγεμόνα Ασόκα που είναι και ο πρώτος βουδιστής ηγεμόνας στην ανατολή, στην Ινδία και ο οποίος επιβάλλει την πρώτη ολοκληρωμένη οικολογική και περιβαλλοντική πολιτική που διασυνδέει τον πολιτισμό με την αβλάβεια απέναντι στο περιβάλλον.Στη δύση με την κυριαρχία του χριστιανισμού και τον μεσαίωνα, έχουμε την ανακοπή της υλικής προόδου και ευημερίας, τον περιορισμό των τάσεων της κυριαρχίας του ανθρώπου απέναντι στη φύση που θεωρείται πεδίο θείας κατακυρίευσης της γης.Ο άνθρωπος λογοδοτεί και αυτολογοκρίνεται, μέσα από αυτή τη λογοδοσία του, απέναντι σε κάτι που τον υπερβαίνει και έτσι να οριοθετείται απέναντι σ’ αυτό. α. Η έλευση του ουμανισμού και στη συνέχεια ηβ. αποικοδόμηση της κυριαρχίας του θεοκρατικού πολιτισμού στη δύση με: 1. τη «Μεταρρύθμιση» και στη συνέχεια 2. τον «διαφωτισμό», τον «εγκυκλοπαιδισμό» και τον «φιλελευθερισμό» αποδιοργάνωσαν αυτούς τους περιορισμούς και απελευθέρωσαν ξανά την υλιστική ανάπτυξη του πολιτισμού και της επιστήμης.Αυτή η κατάσταση εντατικοποίησε τις σχέσεις παραγωγής μέσα στην κοινωνία, μεταξύ των ανθρώπων, και οδήγησε σε ένα νέο μοντέλο ανάπτυξης που έφερε την βιομηχανική επανάσταση και την αστική τάξη στο προσκήνιο.Σαν αντίρροπο ρεύμα γεννήθηκε ο ρομαντισμός στο 19ο αιώνα, ένα ρεύμα που ήταν ανίσχυρο μπροστά στις αναπτυξιακές και πολιτικές προτεραιότητες που έβαζαν οι ανθρώπινες κοινωνίες αλλά που λειτούργησε σαν ένας διάκοσμος, σαν μια τάση ανάκτησης της φύσης με το Ρουσσωικό αίτημα για την επιστροφή στη φύση.Δεν είναι τυχαίο που μέσα από τις εντάσεις αυτές υπήρξε μια πληθώρα μεγάλων προσωπικοτήτων και διανοητών που αγωνίστηκαν να συμβιβάσουν τα διεστώτα. Ανάμεσα σε αυτούς μια σημαντική φυσιογνωμία ήταν ο Ρουσσώ που προσπάθησε να εισαγάγει την εκπαίδευση σαν παράγοντα συνάντησης του ανθρώπου και της φύσης και ταυτόχρονα προσπάθησε να συνδυάσει τις νέες πολιτικές εξελίξεις και πραγματικότητες, σε μια σχέση αναζήτησης μιας επανένταξης του ανθρώπου στη φύση, τόσο με προσωπικό όσο και συλλογικό τρόπο.Οι «ονειροπολήσεις ενός μοναχικού περιπατητή» είναι η αποθέωση αυτού του προσωπικού τρόπου, ενώ ο λόγος του, που τιμήθηκε από τη βασιλική ακαδημία επιστημών της Γαλλίας, ‘‘για τη συνεισφορά του πολιτισμού των τεχνών και των επιστημών στον άνθρωπο’’, έδειξε την απαξίωση τελικά με ορθολογικό τρόπο των επιτεύξεων του ανθρώπου μέσα από την αποξένωσή του από τη φύση, μέσα από την κεφαλαιοποίησή της.Ο ρομαντισμός βρήκε πολλούς κορυφαίους εκφραστές και στη Β. Αμερική όπου διαμορφώθηκαν οι συνθήκες, οι συγκρούσεις και τα διλήμματα γύρω από το μοντέλο του ανθρώπινου πολιτισμού. Ανάμεσα στους μεγάλους εκφραστές ήταν:α. ο Θωρώ με τις περιηγήσεις του, με την αναζήτησή του για ένα έξω από τις πόλεις μοντέλο ζωής του ανθρώπου στο Γουώλντεν, στα Δάση του Μαίην κτλ,β. ο Έμερσον με την έμφαση στην πρωτογενή αξία σωματικής υγείας & την έμφασή του στην υπερβα τικότητα καιγ. ο Γουίτμαν που προσπάθησε να συμβιβάσει τα συμβαίνοντα με μια αρχέγονη αναζήτηση του κόσμου από τον άνθρωπο.Όμως και άλλοι που λειτούργησαν μέσα από θεωρίες ή καλλιτεχνικές δημιουργίες έδειξαν, σαν πρόδρομοι, τα προβλήματα που θα αντιμετώπιζε πιο οξύτερα ο 20ος αιώνας.Οι ρομαντικοί αποτέλεσαν τους πρόδρομους για την οικολογική ευαισθητοποίηση και οικολογικό προβληματισμό, αν και κινήθηκαν πρωταρχικά ανθρωποκεντρικά. Έβλεπαν τη φύση σαν μια αισθητική αξία. Ο αμερικάνος ποιητής Γουίτερ Τζον Γκρίφιλντ, το περιγράφει πολύ ωραία στο «Μικρό Ξυπόλυτο».Λέει: «Άσε τον εκατομμυριούχο να τραβάει με την καρότσα του. Εσύ που πας ξυπόλυτος ανάμεσα στα χώματα έχεις πιότερα από όσο εκείνος αγοράζει».Ο ρομαντισμός λειτούργησε σαν ανάδειξη αυτής της αισθητικής αξίας του περιβάλλοντος και της αισθητικής κατάκτησης του περιβάλλοντος, η οποία είναι αειφορική, καθώς δεν αφήνει υπόλοιπα, αλλά αφήνει την εσωτερική απόλαυσή του, αφήνει μια προοπτική εσωτερικής ποιότητας ζωής.Μέσα από τον κόσμο των παραμυθιών που γεννήθηκε στην Ευρώπη και την Αμερική των σύγχρονων χρόνων, μέσα από τα παραμύθια για ενήλικες όπως ο «Μικρός Πρίγκιπας» του Σαιντ Εξυπερύ, αναδεικνύεται μια άλλη δυναμική και σχέση με το περιβάλλον, η οποία έρχεται να συμπληρώσει επιστήμονες που έβλεπαν με ένα τρόπο αβλάβειας την φύση.Οι επιστήμονες αυτοί έβλεπαν το περιβάλλον σαν να είχε τη δική του αξία. Ήταν επιστήμονες των θετικών επιστημών και επιστήμονες που έπαιξαν καθοριστικό ρόλο για τη διαμόρφωση του νομικού πολιτισμού και των θεωριών της ανάπτυξης του σύγχρονου κόσμου όπως ο ωφελιμιστής Τζέρεμι Μπένθαμ που διέβλεψε έγκαιρα, και αναγνώρισε τη δυναμική ανάπτυξης δικαιωμάτων για όλα τα έμβια όντα ακόμα και για τα αντικείμενα, πριν από δυο περίπου αιώνες.Οι πρόσφατες εξελίξεις για τα νομικά δικαιώματα των ζώων στην Ελβετία μόλις τώρα τον δικαιώνουν.Φυσικοί επιστήμονες ή μαθηματικοί έβλεπαν στο περιβάλλον πρωτογενείς αξίες ζωής, ανάμεσά τους μεγάλοι φυσικοί, όπως ο Στρέντιγκερ στο 20ο αιώνα, και μαθηματικοί όπως ο Χάμιλτον κ.α.Η θεώρηση της ζωής του περιβάλλοντος και του δικαιώματος στο περιβάλλον, έχει μια πολύ αρχαία καταγωγή. Τη συναντάμε στους πυθαγόρειους και σε διάφορα ρεύματα προβληματισμού από την κλασσική αρχαιότητα μέχρι και σήμερα.Σε ανατολή και δύση (και εδώ δεν πρέπει να υποτιμάμε ρεύματα προβληματισμού που διαμορφώθηκαν στην Άπω Ανατολή, ή στην Κεντρική Ανατολή βλέποντας όλες τις εξελίξεις από την σκοπιά της Ευρώπης και της Β. Αμερικής) συνδύασαν την υπερβατικότητα, τον ρομαντισμό & την περιβαλλοντική συμπαθητικότητα.Όλα αυτά όμως αποτελούσαν ένα διάνθισμα και μια αμελητέας δυναμικής προσέγγιση στις σχέσεις πολιτισμού και περιβάλλοντος σε σχέση με τις πιο ενεργητικές και συνειδητές τάσεις που αναπτύχθηκαν στο δεύτερο μισό του 20ου αιώνα.Στο δεύτερο μισό του 20ου αιώνα γεννήθηκαν βαθύτατοι προβληματισμοί.Μέσα από τους δυο παγκόσμιους πολέμους, από τη γέννηση της μεγάλης στρατιωτικής τεχνολογίας για την οποία ο Αϊνστάιν έλεγε ότι «δεν έχει πνεύμα», γεννήθηκαν προβληματισμοί γύρω από την αυτοκαταστροφικότητα του ανθρώπου που εκφράστηκαν γύρω από ένα μνημειώδες κείμενο του Πωλ Βαλερύ στο τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Ο Πωλ Βαλερύ λέει ότι: «τώρα πια ξέρουμε ότι η ανθρωπότητα και ο ανθρώπινος πολιτισμός μπορεί να αυτοκαταστραφεί».Αυτό έγινε ακόμα πιο συνειδητό στην ανατολή της πυρηνικής εποχής τεχνολογίας καθώς δημοσιοποιήθηκε μέσα από την κραυγή αγωνίας και απόγνωσης επιστημόνων όπως:ο Αϊνστάιν, ο Μπέρτναν Ράσσελ, ο Αλμπερτ Σβάιτσερ, ο μεγάλος αυτός σύγχρονος ουμανιστής.Μέσα από την έκκληση ανθρώπων της σκέψης και της μεγάλης δημιουργίας έγινε μια σοβαρή κρούση στην κοινή γνώμη γύρω από την κρίσιμη σχέση του πολιτισμού με τη φύση, του πολιτισμού σαν παραχαράκτη της φύσης.Έτσι που ξαναθυμηθήκαμε την έκφραση του ρομαντικού Καρλάυλ του 19ου αιώνα ο οποίος έλεγε ότι «ίσως τελικά ο πολιτισμός κρύβει μια βαρβαρότητα που είναι έτοιμη να μας κατασπαράξει».Οι αντινομίες του πολιτισμού φάνηκαν με τον πιο πρόδηλο τρόπο στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, με εκείνη την χωρίς όρια καταστροφικότητα που υπήρχε από πλευράς του ολοκληρωτισμού, των ολοκληρωτικών δυνάμεων & του μιλιταρισμού.Όλους αυτούς τους αιώνες της βιομηχανικής ανάπτυξης η φράση του Λεονάρντο Ντα Βίντσι πριν από περίπου πέντε αιώνες που έλεγε ότι«δεν θα υπάρξουν όρια για την κακότητά τους και με την αγριότητα θα ξεριζώσουν τα μεγάλα δέντρα από τα δάση της υφηλίου και ύστερα όταν χορτάσουν θα τρέφονται από την επιθυμία να δώσουν θάνατο, πόνο, συμφορά, πολέμους και οργή αδιαφορώντας για το ποιοι και ποια θα ζουν εκεί. Τίποτα πάνω στη γη, τίποτα κάτω από το νερό δεν θα υπάρξει που να μην κυνηγηθεί, να μη λεηλατηθεί, να μη διαφθαρεί μεταφερόμενο από τη μια χώρα στην άλλη», παρέμεινε σε μια αφανή διαρκή επικαιρότητα σαν μια διαρκής προφητεία.Αυτή η προφητεία έμελλε να γίνει κοινή συνείδηση στο δεύτερο μισό του 20ου αιώνα μετά από τον κίνδυνο ενός πυρηνικού ολοκαυτώματος, μετά από τις νέες τεχνολογίες που άρχισαν να δείχνουν με πιο έκδηλο τρόπο ότι ο άνθρωπος πια κινδυνεύει από τον εαυτό του και πως χρειάζεται να αναπτύξει μια νέα περιβαλλοντική ηθική και σχέση για να διασώσει όχι μόνο τη φύση αλλά τον εαυτό του, και τον ίδιο τον πολιτισμό.Αυτό είναι ένα νέο στοιχείο στην ιστορική σχέση μεταξύ πολιτισμού και περιβάλλοντος.Με εκείνο το μνημειώδες βιβλίο «για τη σιωπηλή άνοιξη» της Κάρσον, μπήκε στην ημερήσια διάταξη της παγκόσμιας σκέψης με όποιες υπερβολές και αν είχε αυτή. Αποτέλεσε την αφετηρία μιας συνειδητοποίησης που αποτελεί τη βάση για μια νέα σχέση πολιτισμού και περιβάλλοντος. Πλέον είναι πολλοί εκείνοι που σκέφτονται με βάση το περιβάλλον.«Ριζοσπάστες οικολόγοι» και οπαδοί της «οικολογίας του βάθους» που οραματίζονται μια ολοκληρωτική επιστροφή, μια κυριαρχία της φύσης πάνω στον ανθρώπινο πολιτισμό, χωρίς ωστόσο καμία ελπίδα βιωσιμότητας στις προτάσεις τους και στις λύσεις τους, αποτελούν ρεύματα σκέψης, πολιτιστικά ρεύματα, τα οποία συμπληρώνουν τη σημερινή πραγματικότητα και την εξισορροπούν εν μέρει. Έτσι χρειάζεται ολοκληρωμένη επανεκτίμηση των προηγούμενων φάσεων για να έχουμε μια ορθή πορεία για το μέλλον.Η διασύνδεση μεταξύ πολιτισμού και περιβάλλοντος επιταχύνεται, το ζήτημα αναγνωρίζεται και παίρνει νέες διαστάσεις και στα επιμέρους συστατικά του περιβάλλοντος. Στο τομέα του νερού έχουμε την αναγνώριση του ανθρωπίνου δικαιώματος. Διεθνείς οργανισμοί αλλά κυβερνητικοί και μη κυβερνητικοί φορείς εμπλέκονται.Ταυτόχρονα περνάμε στη φάση της πιο έντονης ανάπτυξης της καταναλωτικής κοινωνίας, που σημαίνει έναν άλλο πολιτισμό, έναν πολιτισμό που παράγει πολλά σκουπίδια, έναν πολιτισμό που πρέπει να τα διαχειριστεί τα σκουπίδια, που πρέπει να γίνει και ένας πολιτισμός των σκουπιδιών. Αυτή η τελευταία φάση είναι και η πιο καθοριστική.Μιλάνε για μια ηθική νερού, ενώ μπαίνουμε σε πολλούς τομείς σε μια αντίστοιχη φάση. Ο ΟΗΕ ή η UNESCO καθώς και πολλοί διεθνείς κυβερνητικοί και μη κυβερνητικοί φορείς τοποθετούνται σε ζητήματα πολιτισμικά.Η ποιότητα της ζωής ως συνιστώσα πολιτισμική παραπέμπει απευθείας στην ποιότητα και βιωσιμότητα του περιβάλλοντος. Η αρχή της βιωσιμότητας αποκτάει μια οικουμενική αξία και συνεισφέρει στην πολιτιστική καταξίωση του περιβάλλοντος.Παράλληλα και στον χώρο των τεχνών, της επιστήμης, της φιλοσοφίας & των επιστημών του ανθρώπου αναδεικνύονται με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο, μέρη του περιβάλλοντος ή το σύνολό του.Στο ίδιο το διεπιστημονικό γίγνεσθαι και το θεματικό των επιστημών αρχίζει και περιορίζεται η μηχανιστική και αναγωγική θεώρηση από την ολιστική θεώρηση των προβλημάτων. Αυτό το τελευταίο σημαίνει πολλά καθώς η ολιστική θεώρηση θεωρεί και τον άνθρωπο και την κοινωνία σαν συναπαρτίζονται δυναμικά μέσα στο περιβάλλον.Διασύνδεει το εσωτερικό περιβάλλον του ανθρώπου με το εξωτερικό, το ανθρωπογενές με το φυσικό, ανοίγοντας έτσι έναν ορίζοντα δημιουργικής επανένταξης του ανθρώπου στην αειφόρο διαχείριση και προοπτική του περιβάλλοντος. Η αναζήτηση της συμβιωτικότητας και η συμπαθητική σχέση που αναπτύσσεται προς το περιβάλλον, τα έμβια όντα, τα ζώα, προς τη χλωρίδα και την πανίδα: αποτελούν αυτά καθαυτά πολιτισμικά στοιχεία της σύγχρονης κοινωνίας, στοιχεία που είναι πόροι αξιών για τον άνθρωπο και την κοινωνία.Το πεδίο αυτών των σχέσεων έχει δημιουργήσει μια νέα δυναμική στην απασχόληση, μια νέα δυναμική στην εργασία. Σε αυτή την κρίσιμη σχέση μεταξύ πολιτισμού και περιβάλλοντος θα κτιστεί μια σειρά νέων επαγγελμάτων, θα υπάρξει ένα δέντρο απασχόλησης του ανθρώπου για αυτή την ανάκτηση της σχέσης μεταξύ κοινωνίας και φύσης, μεταξύ ανθρώπου και περιβάλλοντος μέσα από τον πολιτισμό σε σχέση με το περιβάλλον.Αυτό θα συμβεί αναπόφευκτα καθώς προσανατολιζόμαστε για μια νέα σχέση και βάση με τις νέες βαθύτατες και αναπόδραστες ανάγκες της εποχής μας
Γιάννης ΖήσηςΔημοσιογράφος, ΣυγγραφέαςΜέλος της γραμματείας της ΜΚΟ Σόλων
Σύμφωνα με όσα είπαμε πιο πριν, η γένεση του πολιτισμού σηματοδοτείται με την πρώτη ολοκλήρωση της ανθρωπογένεσης και της δημιουργίας της ανθρώπινης κοινωνίας.Οι ανθρώπινες κοινωνίες από την αρχή τους διαμορφώνουν, υποτυπωδώς έστω, υπόβαθρα πολιτισμού, αποκτούν πολιτιστική οντότητα.Η έννοια του πολιτισμού δεν ήταν ίδια για όλες τις εποχές, ήταν μια έννοια που διαμορφώθηκε στο μήκος του χρόνου και κυρίως στους τελευταίους αιώνες.Η πιο μεγάλη και ολοκληρωμένη εικόνα για τον πολιτισμό μαςα. έχει διατυπωθεί από την κλασσική αρχαιότητα και αυτή β. στη συνέχεια εμπλουτίστηκε και ολοκληρώθηκε από τις εξελίξεις των τελευταίων αιώνων στην Ευρώπη, των αιώνων που διαμόρφωσαν μια συνθήκη οικουμενικής κυριαρχίας του λόγου, της νεωτερικότητας και της σύγχρονης δημοκρατίας.
Υπάρχουν πολλές και διαφορετικές προσεγγίσεις για το τι είναι πολιτισμός και τι πρέπει να εννοούμε με τον όρο αυτό.
Θα γινόταν πολυδαίδαλη η αναζήτησή μας αν σκεφτόμασταν στη βάση της απαρίθμησης τέτοιων προσεγγίσεων και ορισμών. Αντίθετα μπορούμε να αναδείξουμε πολύ καλύτερα τη σχέση πολιτισμού και περιβάλλοντος αν τη δούμε μέσα από τα ιστορικά της στάδια.Το προϊστορικό στάδιο συνδέεται με τις πρώιμες μορφές ανθρώπινης δημιουργικότητας και το πέρασμα του ανθρώπου από τη θηρευτική φάση στη γεωργία και στη συνέχεια στο εμπόριο που διαμόρφωσε μια ευρύτερη αλληλεπίδραση μεταξύ των ανθρωπίνων κοινωνιών. Όλα αυτά τα ιστορικά στάδια ήταν μακράς διάρκειας και μεγάλης βραδύτητας, αν τα δούμε μέσα από τη σημερινή μας οπτική γωνία.Οι μνήμες και τα αρχεία που διαθέτουμε γι’ αυτές τις πρώτες φάσεις είναι περιορισμένες και διευρύνονται μέσα από την αρχαιολογική αναζήτηση και την ιστορική έρευνα, καθώς διανύουν μόλις λίγες δεκαετίες σύγχρονες επιστήμες και τεχνικές.Πρέπει να προσθέσουμε εδώ ότι και η ανθρωπολογική έρευνα δίπλα από την ιστορική και την αρχαιολογική αποτελεί ένα κρίσιμο πεδίο για την συμπλήρωση του παζλ της πρώιμης φάσης του ανθρώπινου πολιτισμού. Εκείνο που διαφαίνεται είναι ότι: σε όλη αυτή την πρώιμη φάση ο άνθρωπος έχει προσεγγίσει το περιβάλλον σαν μια επέκταση του εσωτερικού του κόσμου, το αναπαριστά και βρίσκεται σε μια τελετουργική του σχέση παράλληλα με τη φυσική του σχέση.Αυτή η τελετουργική, μαγική σχέση αποτελεί τον τρόπο της εσωτερίκευσης του περιβάλλοντος μέσα στον άνθρωπο και τον πολιτισμό.Συνδέεται με τον εξευμενισμό της φύσης που αποτελεί ένα πεδίο ανιμισμού, ένα πανδαιμόνιο απέναντι στο οποίο αισθάνεται απολογούμενος, για τα μέσα του και τις επεμβάσεις του, ο άνθρωπος του πρώιμου πολιτισμού και η κοινωνία του. Στη συνέχεια δημιουργείται μια νέα δυναμική εσωτερικής ολοκλήρωσης της ανθρώπινης κοινωνίας α. μέσα από τους πολιτικούς θεσμούς, β. μέσα από τη χωροταξική διαφοροποίηση του ανθρώπινου και του φυσικού περιβάλλοντος με την δημιουργία των πόλεων, ο άνθρωπος αποξενώνεται από τη φύση και αναπτύσσει έναν πολιτισμό περισσότερο ανθρωποκεντρικό.Αυτό δε σημαίνει ότι χάνονται τα ίχνη και οι διαδρομές των ανθρώπινων σχέσεων με το περιβάλλον.Μέσα από αυτό το πολιτικό στάδιο διαμορφώνονται νέες σχέσεις ανθρώπου με άνθρωπο, σχέσεις όπου η δουλεία υποκαθιστά ως εργατική δύναμη την εκμετάλλευση της φύσης από τους μεμονωμένους ανθρώπους με τα εργαλεία και με τα ζώα εργασίας. Αυτή η φάση είναι μια από τις πλέον οδυνηρές εσωτερικές εξελίξεις του ανθρώπου και της κοινωνίας.Στην ουσία αυτή η φάση διαρκεί μέχρι σήμερα, μέσα από πολλές διακυμάνσεις, και στο «ενεργητικό» της βρίσκονται εκείνες οι αφετηρίες της επιστημονικής θεώρησης του περιβάλλοντος όπου το περιβάλλον δεν έχει αξία και γίνεται αντικείμενο εκμετάλλευσης για την ανθρώπινη εξυπηρέτηση. Αυτό ισχύει & προς τις τρεις όψεις του περιβάλλοντος:1. Το ανθρωπογενές περιβάλλον & τους άλλους ανθρώπους.2. Τις άλλες μορφές ζωής, τα έμβια όντα της βιοποικιλότητας3. Τους θεωρούμενους ως αβιοτικούς φυσικούς πόρους. Το περιβάλλον χάνει την θεοτική του διάσταση και το μόνο που εξισορροπεί αυτή την τάση του ανθρώπου απέναντι στη φύση είναι α. αφενός μεν το βιολογικό όριο του θανάτου και β. αφετέρου η διαμόρφωση θρησκειών που απαξιώνουν την υλική κατάκτηση της φύσης, όπως ο βουδισμός και ο χριστιανισμός, θρησκειών που παίζουν ένα ρόλο εξισορρόπησης απέναντι στη τάση του ανθρώπου να δει τον εαυτό του ως παντοδύναμο θεό.Ο άνθρωπος μέσα από αυτές τις θρησκείες αρχίζει να απολογείται, να αυτολογοκρίνεται για τις σχέσεις του με τη φύση και το περιβάλλον.Γι’ αυτό σημειώθηκε μια σοβαρή κάμψη στην ανάπτυξη της κατακτητικότητας, του ανθρώπου και της ανθρώπινης πόλης, απέναντι στη φύση, στην ανατολή με την εμφάνιση του βουδισμού, όπου έχουμε έναν περιορισμό στην πολιτική ανάπτυξη και στην χρησιμοποίηση της βίας.Ο περιορισμός αυτός παίρνει την κορυφαία του μορφή με τον ηγεμόνα Ασόκα που είναι και ο πρώτος βουδιστής ηγεμόνας στην ανατολή, στην Ινδία και ο οποίος επιβάλλει την πρώτη ολοκληρωμένη οικολογική και περιβαλλοντική πολιτική που διασυνδέει τον πολιτισμό με την αβλάβεια απέναντι στο περιβάλλον.Στη δύση με την κυριαρχία του χριστιανισμού και τον μεσαίωνα, έχουμε την ανακοπή της υλικής προόδου και ευημερίας, τον περιορισμό των τάσεων της κυριαρχίας του ανθρώπου απέναντι στη φύση που θεωρείται πεδίο θείας κατακυρίευσης της γης.Ο άνθρωπος λογοδοτεί και αυτολογοκρίνεται, μέσα από αυτή τη λογοδοσία του, απέναντι σε κάτι που τον υπερβαίνει και έτσι να οριοθετείται απέναντι σ’ αυτό. α. Η έλευση του ουμανισμού και στη συνέχεια ηβ. αποικοδόμηση της κυριαρχίας του θεοκρατικού πολιτισμού στη δύση με: 1. τη «Μεταρρύθμιση» και στη συνέχεια 2. τον «διαφωτισμό», τον «εγκυκλοπαιδισμό» και τον «φιλελευθερισμό» αποδιοργάνωσαν αυτούς τους περιορισμούς και απελευθέρωσαν ξανά την υλιστική ανάπτυξη του πολιτισμού και της επιστήμης.Αυτή η κατάσταση εντατικοποίησε τις σχέσεις παραγωγής μέσα στην κοινωνία, μεταξύ των ανθρώπων, και οδήγησε σε ένα νέο μοντέλο ανάπτυξης που έφερε την βιομηχανική επανάσταση και την αστική τάξη στο προσκήνιο.Σαν αντίρροπο ρεύμα γεννήθηκε ο ρομαντισμός στο 19ο αιώνα, ένα ρεύμα που ήταν ανίσχυρο μπροστά στις αναπτυξιακές και πολιτικές προτεραιότητες που έβαζαν οι ανθρώπινες κοινωνίες αλλά που λειτούργησε σαν ένας διάκοσμος, σαν μια τάση ανάκτησης της φύσης με το Ρουσσωικό αίτημα για την επιστροφή στη φύση.Δεν είναι τυχαίο που μέσα από τις εντάσεις αυτές υπήρξε μια πληθώρα μεγάλων προσωπικοτήτων και διανοητών που αγωνίστηκαν να συμβιβάσουν τα διεστώτα. Ανάμεσα σε αυτούς μια σημαντική φυσιογνωμία ήταν ο Ρουσσώ που προσπάθησε να εισαγάγει την εκπαίδευση σαν παράγοντα συνάντησης του ανθρώπου και της φύσης και ταυτόχρονα προσπάθησε να συνδυάσει τις νέες πολιτικές εξελίξεις και πραγματικότητες, σε μια σχέση αναζήτησης μιας επανένταξης του ανθρώπου στη φύση, τόσο με προσωπικό όσο και συλλογικό τρόπο.Οι «ονειροπολήσεις ενός μοναχικού περιπατητή» είναι η αποθέωση αυτού του προσωπικού τρόπου, ενώ ο λόγος του, που τιμήθηκε από τη βασιλική ακαδημία επιστημών της Γαλλίας, ‘‘για τη συνεισφορά του πολιτισμού των τεχνών και των επιστημών στον άνθρωπο’’, έδειξε την απαξίωση τελικά με ορθολογικό τρόπο των επιτεύξεων του ανθρώπου μέσα από την αποξένωσή του από τη φύση, μέσα από την κεφαλαιοποίησή της.Ο ρομαντισμός βρήκε πολλούς κορυφαίους εκφραστές και στη Β. Αμερική όπου διαμορφώθηκαν οι συνθήκες, οι συγκρούσεις και τα διλήμματα γύρω από το μοντέλο του ανθρώπινου πολιτισμού. Ανάμεσα στους μεγάλους εκφραστές ήταν:α. ο Θωρώ με τις περιηγήσεις του, με την αναζήτησή του για ένα έξω από τις πόλεις μοντέλο ζωής του ανθρώπου στο Γουώλντεν, στα Δάση του Μαίην κτλ,β. ο Έμερσον με την έμφαση στην πρωτογενή αξία σωματικής υγείας & την έμφασή του στην υπερβα τικότητα καιγ. ο Γουίτμαν που προσπάθησε να συμβιβάσει τα συμβαίνοντα με μια αρχέγονη αναζήτηση του κόσμου από τον άνθρωπο.Όμως και άλλοι που λειτούργησαν μέσα από θεωρίες ή καλλιτεχνικές δημιουργίες έδειξαν, σαν πρόδρομοι, τα προβλήματα που θα αντιμετώπιζε πιο οξύτερα ο 20ος αιώνας.Οι ρομαντικοί αποτέλεσαν τους πρόδρομους για την οικολογική ευαισθητοποίηση και οικολογικό προβληματισμό, αν και κινήθηκαν πρωταρχικά ανθρωποκεντρικά. Έβλεπαν τη φύση σαν μια αισθητική αξία. Ο αμερικάνος ποιητής Γουίτερ Τζον Γκρίφιλντ, το περιγράφει πολύ ωραία στο «Μικρό Ξυπόλυτο».Λέει: «Άσε τον εκατομμυριούχο να τραβάει με την καρότσα του. Εσύ που πας ξυπόλυτος ανάμεσα στα χώματα έχεις πιότερα από όσο εκείνος αγοράζει».Ο ρομαντισμός λειτούργησε σαν ανάδειξη αυτής της αισθητικής αξίας του περιβάλλοντος και της αισθητικής κατάκτησης του περιβάλλοντος, η οποία είναι αειφορική, καθώς δεν αφήνει υπόλοιπα, αλλά αφήνει την εσωτερική απόλαυσή του, αφήνει μια προοπτική εσωτερικής ποιότητας ζωής.Μέσα από τον κόσμο των παραμυθιών που γεννήθηκε στην Ευρώπη και την Αμερική των σύγχρονων χρόνων, μέσα από τα παραμύθια για ενήλικες όπως ο «Μικρός Πρίγκιπας» του Σαιντ Εξυπερύ, αναδεικνύεται μια άλλη δυναμική και σχέση με το περιβάλλον, η οποία έρχεται να συμπληρώσει επιστήμονες που έβλεπαν με ένα τρόπο αβλάβειας την φύση.Οι επιστήμονες αυτοί έβλεπαν το περιβάλλον σαν να είχε τη δική του αξία. Ήταν επιστήμονες των θετικών επιστημών και επιστήμονες που έπαιξαν καθοριστικό ρόλο για τη διαμόρφωση του νομικού πολιτισμού και των θεωριών της ανάπτυξης του σύγχρονου κόσμου όπως ο ωφελιμιστής Τζέρεμι Μπένθαμ που διέβλεψε έγκαιρα, και αναγνώρισε τη δυναμική ανάπτυξης δικαιωμάτων για όλα τα έμβια όντα ακόμα και για τα αντικείμενα, πριν από δυο περίπου αιώνες.Οι πρόσφατες εξελίξεις για τα νομικά δικαιώματα των ζώων στην Ελβετία μόλις τώρα τον δικαιώνουν.Φυσικοί επιστήμονες ή μαθηματικοί έβλεπαν στο περιβάλλον πρωτογενείς αξίες ζωής, ανάμεσά τους μεγάλοι φυσικοί, όπως ο Στρέντιγκερ στο 20ο αιώνα, και μαθηματικοί όπως ο Χάμιλτον κ.α.Η θεώρηση της ζωής του περιβάλλοντος και του δικαιώματος στο περιβάλλον, έχει μια πολύ αρχαία καταγωγή. Τη συναντάμε στους πυθαγόρειους και σε διάφορα ρεύματα προβληματισμού από την κλασσική αρχαιότητα μέχρι και σήμερα.Σε ανατολή και δύση (και εδώ δεν πρέπει να υποτιμάμε ρεύματα προβληματισμού που διαμορφώθηκαν στην Άπω Ανατολή, ή στην Κεντρική Ανατολή βλέποντας όλες τις εξελίξεις από την σκοπιά της Ευρώπης και της Β. Αμερικής) συνδύασαν την υπερβατικότητα, τον ρομαντισμό & την περιβαλλοντική συμπαθητικότητα.Όλα αυτά όμως αποτελούσαν ένα διάνθισμα και μια αμελητέας δυναμικής προσέγγιση στις σχέσεις πολιτισμού και περιβάλλοντος σε σχέση με τις πιο ενεργητικές και συνειδητές τάσεις που αναπτύχθηκαν στο δεύτερο μισό του 20ου αιώνα.Στο δεύτερο μισό του 20ου αιώνα γεννήθηκαν βαθύτατοι προβληματισμοί.Μέσα από τους δυο παγκόσμιους πολέμους, από τη γέννηση της μεγάλης στρατιωτικής τεχνολογίας για την οποία ο Αϊνστάιν έλεγε ότι «δεν έχει πνεύμα», γεννήθηκαν προβληματισμοί γύρω από την αυτοκαταστροφικότητα του ανθρώπου που εκφράστηκαν γύρω από ένα μνημειώδες κείμενο του Πωλ Βαλερύ στο τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Ο Πωλ Βαλερύ λέει ότι: «τώρα πια ξέρουμε ότι η ανθρωπότητα και ο ανθρώπινος πολιτισμός μπορεί να αυτοκαταστραφεί».Αυτό έγινε ακόμα πιο συνειδητό στην ανατολή της πυρηνικής εποχής τεχνολογίας καθώς δημοσιοποιήθηκε μέσα από την κραυγή αγωνίας και απόγνωσης επιστημόνων όπως:ο Αϊνστάιν, ο Μπέρτναν Ράσσελ, ο Αλμπερτ Σβάιτσερ, ο μεγάλος αυτός σύγχρονος ουμανιστής.Μέσα από την έκκληση ανθρώπων της σκέψης και της μεγάλης δημιουργίας έγινε μια σοβαρή κρούση στην κοινή γνώμη γύρω από την κρίσιμη σχέση του πολιτισμού με τη φύση, του πολιτισμού σαν παραχαράκτη της φύσης.Έτσι που ξαναθυμηθήκαμε την έκφραση του ρομαντικού Καρλάυλ του 19ου αιώνα ο οποίος έλεγε ότι «ίσως τελικά ο πολιτισμός κρύβει μια βαρβαρότητα που είναι έτοιμη να μας κατασπαράξει».Οι αντινομίες του πολιτισμού φάνηκαν με τον πιο πρόδηλο τρόπο στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, με εκείνη την χωρίς όρια καταστροφικότητα που υπήρχε από πλευράς του ολοκληρωτισμού, των ολοκληρωτικών δυνάμεων & του μιλιταρισμού.Όλους αυτούς τους αιώνες της βιομηχανικής ανάπτυξης η φράση του Λεονάρντο Ντα Βίντσι πριν από περίπου πέντε αιώνες που έλεγε ότι«δεν θα υπάρξουν όρια για την κακότητά τους και με την αγριότητα θα ξεριζώσουν τα μεγάλα δέντρα από τα δάση της υφηλίου και ύστερα όταν χορτάσουν θα τρέφονται από την επιθυμία να δώσουν θάνατο, πόνο, συμφορά, πολέμους και οργή αδιαφορώντας για το ποιοι και ποια θα ζουν εκεί. Τίποτα πάνω στη γη, τίποτα κάτω από το νερό δεν θα υπάρξει που να μην κυνηγηθεί, να μη λεηλατηθεί, να μη διαφθαρεί μεταφερόμενο από τη μια χώρα στην άλλη», παρέμεινε σε μια αφανή διαρκή επικαιρότητα σαν μια διαρκής προφητεία.Αυτή η προφητεία έμελλε να γίνει κοινή συνείδηση στο δεύτερο μισό του 20ου αιώνα μετά από τον κίνδυνο ενός πυρηνικού ολοκαυτώματος, μετά από τις νέες τεχνολογίες που άρχισαν να δείχνουν με πιο έκδηλο τρόπο ότι ο άνθρωπος πια κινδυνεύει από τον εαυτό του και πως χρειάζεται να αναπτύξει μια νέα περιβαλλοντική ηθική και σχέση για να διασώσει όχι μόνο τη φύση αλλά τον εαυτό του, και τον ίδιο τον πολιτισμό.Αυτό είναι ένα νέο στοιχείο στην ιστορική σχέση μεταξύ πολιτισμού και περιβάλλοντος.Με εκείνο το μνημειώδες βιβλίο «για τη σιωπηλή άνοιξη» της Κάρσον, μπήκε στην ημερήσια διάταξη της παγκόσμιας σκέψης με όποιες υπερβολές και αν είχε αυτή. Αποτέλεσε την αφετηρία μιας συνειδητοποίησης που αποτελεί τη βάση για μια νέα σχέση πολιτισμού και περιβάλλοντος. Πλέον είναι πολλοί εκείνοι που σκέφτονται με βάση το περιβάλλον.«Ριζοσπάστες οικολόγοι» και οπαδοί της «οικολογίας του βάθους» που οραματίζονται μια ολοκληρωτική επιστροφή, μια κυριαρχία της φύσης πάνω στον ανθρώπινο πολιτισμό, χωρίς ωστόσο καμία ελπίδα βιωσιμότητας στις προτάσεις τους και στις λύσεις τους, αποτελούν ρεύματα σκέψης, πολιτιστικά ρεύματα, τα οποία συμπληρώνουν τη σημερινή πραγματικότητα και την εξισορροπούν εν μέρει. Έτσι χρειάζεται ολοκληρωμένη επανεκτίμηση των προηγούμενων φάσεων για να έχουμε μια ορθή πορεία για το μέλλον.Η διασύνδεση μεταξύ πολιτισμού και περιβάλλοντος επιταχύνεται, το ζήτημα αναγνωρίζεται και παίρνει νέες διαστάσεις και στα επιμέρους συστατικά του περιβάλλοντος. Στο τομέα του νερού έχουμε την αναγνώριση του ανθρωπίνου δικαιώματος. Διεθνείς οργανισμοί αλλά κυβερνητικοί και μη κυβερνητικοί φορείς εμπλέκονται.Ταυτόχρονα περνάμε στη φάση της πιο έντονης ανάπτυξης της καταναλωτικής κοινωνίας, που σημαίνει έναν άλλο πολιτισμό, έναν πολιτισμό που παράγει πολλά σκουπίδια, έναν πολιτισμό που πρέπει να τα διαχειριστεί τα σκουπίδια, που πρέπει να γίνει και ένας πολιτισμός των σκουπιδιών. Αυτή η τελευταία φάση είναι και η πιο καθοριστική.Μιλάνε για μια ηθική νερού, ενώ μπαίνουμε σε πολλούς τομείς σε μια αντίστοιχη φάση. Ο ΟΗΕ ή η UNESCO καθώς και πολλοί διεθνείς κυβερνητικοί και μη κυβερνητικοί φορείς τοποθετούνται σε ζητήματα πολιτισμικά.Η ποιότητα της ζωής ως συνιστώσα πολιτισμική παραπέμπει απευθείας στην ποιότητα και βιωσιμότητα του περιβάλλοντος. Η αρχή της βιωσιμότητας αποκτάει μια οικουμενική αξία και συνεισφέρει στην πολιτιστική καταξίωση του περιβάλλοντος.Παράλληλα και στον χώρο των τεχνών, της επιστήμης, της φιλοσοφίας & των επιστημών του ανθρώπου αναδεικνύονται με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο, μέρη του περιβάλλοντος ή το σύνολό του.Στο ίδιο το διεπιστημονικό γίγνεσθαι και το θεματικό των επιστημών αρχίζει και περιορίζεται η μηχανιστική και αναγωγική θεώρηση από την ολιστική θεώρηση των προβλημάτων. Αυτό το τελευταίο σημαίνει πολλά καθώς η ολιστική θεώρηση θεωρεί και τον άνθρωπο και την κοινωνία σαν συναπαρτίζονται δυναμικά μέσα στο περιβάλλον.Διασύνδεει το εσωτερικό περιβάλλον του ανθρώπου με το εξωτερικό, το ανθρωπογενές με το φυσικό, ανοίγοντας έτσι έναν ορίζοντα δημιουργικής επανένταξης του ανθρώπου στην αειφόρο διαχείριση και προοπτική του περιβάλλοντος. Η αναζήτηση της συμβιωτικότητας και η συμπαθητική σχέση που αναπτύσσεται προς το περιβάλλον, τα έμβια όντα, τα ζώα, προς τη χλωρίδα και την πανίδα: αποτελούν αυτά καθαυτά πολιτισμικά στοιχεία της σύγχρονης κοινωνίας, στοιχεία που είναι πόροι αξιών για τον άνθρωπο και την κοινωνία.Το πεδίο αυτών των σχέσεων έχει δημιουργήσει μια νέα δυναμική στην απασχόληση, μια νέα δυναμική στην εργασία. Σε αυτή την κρίσιμη σχέση μεταξύ πολιτισμού και περιβάλλοντος θα κτιστεί μια σειρά νέων επαγγελμάτων, θα υπάρξει ένα δέντρο απασχόλησης του ανθρώπου για αυτή την ανάκτηση της σχέσης μεταξύ κοινωνίας και φύσης, μεταξύ ανθρώπου και περιβάλλοντος μέσα από τον πολιτισμό σε σχέση με το περιβάλλον.Αυτό θα συμβεί αναπόφευκτα καθώς προσανατολιζόμαστε για μια νέα σχέση και βάση με τις νέες βαθύτατες και αναπόδραστες ανάγκες της εποχής μας
Δευτέρα 16 Μαρτίου 2009
Οι Έλληνες κροίσοι της Αυστραλίας
Μειώθηκαν οι Ελληνοαυστραλοί κροίσοι που περιλαμβάνονται στον ετήσιο κατάλογο των 200 πλουσιότερων Αυστραλών που δημοσιεύει το έγκυρο περιοδικό BRW στη τελευταία έκδοσή του. Ο ''συνωστισμός'' στον κατάλογο είναι μεγάλος και για να συμπεριληφθεί κάποιος στη λέσχη των διακοσίων Κροίσων της Αυστραλίας, "εισιτήριο" εισόδου είναι τα $110 εκατομμύρια.
Οι ομογενείς που βρέθηκαν εκτός καταλόγου είναι ο Μάρκος Μπούρης (χρηματιστής) με περσινή περιουσία 120 εκατομμυρίων δολαρίων και ο Νίκος Πολίτης που διαθέτει εταιρίες πώλησης αυτοκινήτων παναυστραλιανά αλλά φέτος αντιμετώπισε κάποια οικονομικά προβλήματα. Πέρσι η περιουσία του ανερχόταν στα 120 εκατομμύρια δολάρια.
Και πάλι όμως στον κατάλογο των 200 πλουσιοτέρων Αυστραλών υπάρχουν και εννέα ομογενείς.
Από τα στοιχεία του φετινού καταλόγου των Κροίσων προκύπτει ότι:*Η αύξηση των εξαγωγών ορυκτών προς την Κίνα αύξησε και τος Αυστραλούς δισεκατομμυριούχους.
*Υπάρχουν τώρα 21 δισεκατομμυριούχοι στη χώρα που ελέγχουν 101.5 δισεκατομμύρια δολάρια. Δηλαδή 20 δισεκατομμύρια περισσότερα από πέρσι! Στον κατάλογο των 200 πλουσιότερων Αυστραλών την πρώτη θέση κατέχει ο δισεκατομμυριούχος μεγιστάνας των ΜΜΕ Τζέϊμς Πάκερ, με $7.1 δισεκατομμύρια, (πήρε την θέση του πατέρα του που πέθανε) και είναι και ο πλουσιότερος από τους 21 συνολικά Αυστραλούς δισεκατομμυριούχους, με δεύτερο τον Φρανκ Λόουι ($5.4 δισ.) και τρίτο τον Ρίτσαρντ Πρατ με $5.2 δισεκατομμύρια και τελευταίο των δισεκατομμυριούχων τον Μπομπ Ελ, με... μόλις $1 δισεκατομμυριάκι, δηλαδή όσο θα κέρδιζε ένας υπάλληλος μέσου μισθού $1000 την εβδομάδα, σε... 192 χρόνια δουλειάς! Στην κορυφή των ελληνοαυστραλών εκατομμυριούχων με $ 700 εκατομμύρια ο γνωστός και την Ελλάδα, λόγω της ανάμειξής του με την Παναχαϊκή,Κώστας Μακρής και ο γιος του, ο Ρος.
Ο Κώστας Μακρής και ο γιός του Ρος είναι οι μεγαλύτεροι ιδιοκτήτες ακινήτων στη Νότιο Αυστραλία. Ο Κων. Μακρής μετανάστευσε στην Αυστραλία το 1963.
Δούλευε αρχικά στα χυτήρια και αργότερα αγόρασε μια αλυσίδα μαγαζιών Fast Food, μεταπηδώντας στην συνέχεια στον κλάδο ακινήτων. το πρώτο εμπορικό κέντρο το αγόρασε με τις εισπράξεις από την πώληση των μαγαζιών Fast Food στη δεκαετία του 1980 Σήμερα έχει πολλά εμπορικά κέντρα, το Optus House στην Αδελαΐδα και το Bonnyridge Plaza στα περίχωρα του Σίδνεϊ, ενώ έχει και επιχειρήσεις στην Ελλάδα όπου συχνά χαίρεται τη θάλασσα με το πανάκριβο γιοτ του.
Επενδύοντας σε ακίνητα χαμηλής αξίας, τα αξιοποιούσε και σαν αποτέλεσμα αύξησε σημαντικά τον πλούτο του. Με βάση τα δεδομένα ανάπτυξης των ακινήτων του, ο κ.
Μακρής πιστεύει ότι σύντομα η αξία των ακινήτων του θα υπερβαίνει το ένα δισεκατομμύριο δολάρια. Λέει ότι τα κίνητρά του για επιτυχία είναι πολύ απλά: αγαπά τη δουλειά του.
Ο Ρος Μακρής άρχισε να εργάζεται με τον πατέρα του το 1987 και ίδρυσε την εταιρία Precision Investment Corporation το 1995 σαν δικό του όχημα επενδύσεων.
Το πρώτο του ακίνητο ήταν ένα εμπορικό κέντρο που απέκτησε από τον πατέρα του.
Εξακολουθεί να εργάζεται μαζί με τον πατέρα του στα κεντρικά γραφεία της εταιρίας τους, αλλά διατηρούν χωριστές επιχειρήσεις. Τα σχέδια τους είναι τώρα η ανάπτυξη των εμπορικών τους κέντρων για ν' αυξήσουν το ωφέλιμο εμβαδόν τους.
Μακρόχρονα θα στραφούν και σε άλλες πολιτείες.
Ο Κων Μακρής λέει ότι το πιο πολύτιμο περιουσιακό του στοιχείο είναι ένα σαξόφωνο, με υπογραφή του πρώην προέδρου των ΗΠΑ Μπιλ Κλίντον. Το είχε πάρει σε πλειστηριασμό σε φιλανθρωπική εκδήλωση, πριν μερικά χρόνια που ο κ. Κλίντον είχε επισκεφθεί την Αυστραλία. Ακολουθεί ο Θόδωρος Μακρύδης με 325 εκατομμύρια δολάρια (πέρυσι 320 εκατομμύρια) που διαθέτει καταστήματα λιανική ποτών.
Συγκεκριμένα η συλλογική διαχείριση των μαγαζιών λιανικής πώλησης στο ΣίδνεΪ, ήταν η πηγή πλούτου του κ. Θήο Καρύδη.
Οι εταιρίες Coles Myers και Woolworths άρχισαν ν` ανταγωνίζονται για την απόκτηση της αλυσίδας μαγαζιών του κ. Καρύδη με αποτέλεσμα η Coles Myers να αποκτήσει την περιουσία του κ. Καρύδη για $300 εκατ.
Ο κ. Καρύδης μετανάστευσε από την Ελλάδα και άνοιξε το πρώτο του παντοπωλείο το 1955 με την γυναίκα του και έμεναν σε ένα διαμέρισμα πάνω από το μαγαζί. Το 1975 έκανε αίτηση και πήρε την πρώτη του άδεια πώλησης αλκοολούχων ποτών και άνοιξε η τύχη του. Μέχρι το 1985 είχε ανοίξει άλλα πέντε. Έκτοτε αυξήθηκε η επιτυχία του και έγινε η μεγαλύτερη αλυσίδα μαγαζιών ποτών στην Αυστραλία με 49 μαγαζιά στη ΝΝΟ και την περιοχή της Καμπέρας, ως και την ιδιοκτησία τεσσάρων ξενοδοχείων.
Εξακολουθεί να έχει υπό την ιδιοκτησία του 20 μαγαζιά ποτών και οκτώ ξενοδοχεία στην Κουησλάνδη. Ο γιος του Γκρεγκ είναι ο γενικός διευθυντής της εταιρίας.
ΣΠΥΡΟΣ ΣΤΑΜΟΥΛΗΣ$277 εκατ. (πέρυσι $268 εκατ.)- Ακίνητα. Είναι 68 ετών, παντρεμένος με δύο παιδιά. Μελβούρνη.
Πρώην αθλητής ελληνορωμαϊκής πάλης, αναδείχτηκε πρωταθλητής στον επιχειρηματικό κλάδο. Με τη συνεχή αύξηση των τιμών ακινήτων αυξάνεται και η περιουσία του Σπύρου Σταμούλη. Έκανε το αρχικό κεφάλαιο στη βιομηχανία αναψυκτικών Gold Medal Drinks και στη συνέχεια στράφηκε στα ακίνητα.
Τελευταία αγόρασε ένα οικόπεδο αξίας 30 εκατομμυρίων δολαρίων στο Περάν της Μελβούρνης κι άλλο ένα παλιό κτίριο στη Λόνσντεϊλ στριτ στο κέντρο της πόλης.
Ο γιος του κ. Σταμούλη, Χάρης, φέρεται να είναι τώρα η κινητήριος δύναμη της "αυτοκρατορίας".
Πούλησε την επιχείρηση των αναψυκτικών Gold Μedal Drinks και έκανε κι άλλες αγορές ακινήτων στην Αυστραλία και στο εξωτερικό, στα οποία συμπεριλαμβάνεται και το παλιό κτίριο της κυβέρνησης της Βικτώριας στo 555 Collins Street, Melbourne και ένα ξενοδοχείο στην Αθήνα.
Ο κ. Σταμούλης έχει ένα ισχυρό χαρτοφυλάκιο εμπορικών ακινήτων στο κέντρο της Μελβούρνης συμπεριλαμβανομένων του Argus στη γωνία των οδών La Trobe & Elizabeth Sts. Έχει βιομηχανικά ακίνητα σε όλη τη Βικτώρια, συμπεριλαμβανομένου του γηπέδου Γκολφ στο Yarra και του Country Comfort Club Motel στο Frankston.
Έχει επίσης σημαντικό μερίδιο από το έργο $290 εκατ. στην παραλία Salt Village στο Byron Bay, NSW, μια πολυκατοικία στην Αθήνα και ένα νησάκι στο Ιόνιο πέλαγος.
Ο κ. Σταμούλης ήταν 12 ετών όταν το 1949 η οικογένειά του μετανάστευσε από την Ελλάδα και εγκαταστάθηκε στη Μελβούρνη. Το 1979 ίδρυσε την βιομηχανία αναψυκτικών Gold Medal. Ο 35χρονος γιος του Χάρυ διευθύνει τα ακίνητα στη Μελβούρνη.
Ακολουθεί ο Γιώργος Κούκης με περιουσία 205 εκατομμυρίων δολαρίων. Ο κ. Κούκης, που γεννήθηκε στη Χαλκίδα και μεγάλωσε στην Αυστραλία, είναι ιδιοκτήτης τεχνολογικής εταιρίας με έδρα την Ελβετία. Και έπονται:
ΝΙΚΟΣ ΜΗΤΡΗΣ$195 εκατ. (αύξηση $5 εκατ. από πέρυσι) - Αλιεία, ακίνητα. 61 ετών, παντρεμένος με δύο παιδιά.
Ο Νίκος Μήτρης αποφεύγει τη δημοσιότητα, αλλά έχει κερδίσει σημαντικά φέτος από τα κέρδη των μετοχών του στην εταιρία Aristοcrat.
Κουνιάδος και συνέταιρος του άλλου εκατομμυριούχου κ. Νίκου Μπαλλαγιάνη, είχαν κάνει τα πλούτη τους με την πώληση της εταιρίας μηχανών τυχερών παιχνιδιών Olympic Amusements.
Άρχισαν την εταιρία τους το 1973 στο γκαράζ του κ. Μπαλαγιάννη και το 1998 την πούλησαν για $190 εκατ. Ο κ. Μήτρης δημιούργησε μονάδα καλλιέργειας γαρίδων με $75 εκατ. που πήρε στο μερίδιο του Olympic Amusements. Επένδυσε $14 εκατ. για μονάδα καλλιέργειας γαρίδων 70 εκταρίων στην Κουνσλάνδη. Παράγει περίπου 500 τόνους "βασιλικές γαρίδες" το χρόνο με μια επέκταση 30 εκταρίων σε νέα μονάδα αξίας $40 εκατομμυρίων.
ΝΙΚΟΣ ΜΠΑΛΑΓΙΑΝΝΗΣ$170 εκατ. (πέρυσι $160 εκατ.)- Ακίνητα (ξενοδοχεία), Επενδύσεις, Σίδνεϊ. 56 ετών, παντρεμένος και με δυο παιδιά.
Το 1998, σχεδόν 20 χρόνια μετά την ίδρυση της επιχείρησης κατασκευής πόκερ-μασίνς Olympic Amusements, δύο μετανάστες κουνιάδοι, ο Νίκος Μπαλαγιάννης και ο Νίκος Μήτρης πούλησαν την εταιρία τους και χώρισαν τις επιχειρήσεις τους.
Σήμερα, τα έσοδα του κ. Μπαλαγιάννη εξακολουθούν να έρχονται και από τυχερά παιχνίδια που υπάρχουν στα ξενοδοχεία που έχει, πέντε στο Σίδνεϊ και τρία στην Νότιο Αυστραλία. Έχει επίσης μετοχές σε πολλές εταιρίες τυχερών παιχνιδιών και έχει ένα καζίνο στη Σύρο.
Ο Μπαλαγιάννης, γιος δασάρχη, ήλθε στη Αυστραλία το 1965.
Άρχισε να εργάζεται σε μαγαζιά φαγητού στη Μελβούρνης και μετά σε μια μικρή επιχείρηση συναρμολόγησης ηλεκτρονικών παιχνιδιών με τον Μήτρη και αργότερα προήχθη σε μηχανές τυχερών παιχνιδιών.. Η αύξηση του πλούτου του οφείλεται φέτος στην αύξηση της αξίας των ακινήτων του.
ΚΕΡΥ ΧΑΡΜΑΝΗΣ$170 εκατ. - Ορυχεία νίκελ. 57 ετών, παντρεμένος με δύο παιδιά
Τύχη και δουλειά έπαιξαν και εδώ τον ρόλο τους για τον νέο Κροίσο των 200. Ο αποθανών πατέρας του είχε προβλέψει ότι η τοποθεσία Kathleen Valley στην Κεντρική Δυτική Αυστραλία είχε πλούτο στο υπέδαφος και ο κ. Χαρμάνης επέμενε να γίνει έρευνα υπεδάφους με αποτέλεσμα να βρεθούν πλούσιο κοιτάσματα νικελίου στο μεταλλείο "Κόσμος". Αργότερα αγόρασε το Jubilee Mines. Σκληρός διαπραγματευτής και επιχειρηματίας, ασχολείται στις επιχειρήσεις του και ψυχαγωγείται με σέρφιν.
ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΠΑΣΠΑΛΗ (PASPALEY)$395 εκατ. (πέρυσι $370 εκατ.) - Μαργαριτάρια, Ακίνητα. Ντάργουιν, Σίδνεϊ.
Η οικογένεια Πάσπαλη κυριαρχεί στον κλάδο καλλιέργειας μαργαριταριών της Αυστραλίας που πωλούνται με τη φίρμα South Sea. Ο διευθύνων σύμβουλος της εταιρίας κ. Νικ Πάσπαλης χρησιμοποίησε επαναστατικές μεθόδους καλλιέργειας, που έδωσαν άριστα αποτελέσματα. Παρά την κρίση στο κλάδο τα τελευταία δύο χρόνια, τα μαργαριτάρια παραγωγής Πάσπαλη εξακολουθούν να κυριαρχούν στην διεθνή αγορά, αφού περισσότερο από το 90% της παραγωγής εξάγεται. Η οικογένεια έχει επίσης μια τοπική αεροπορική επιχείρηση, ως και ακίνητα στο Σίδνεϊ και Ντάργουϊν.
ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΚΑΪΛΗ$150 εκατ. (πέρυσι $140 εκατ.) - Αλιεία, Μαργαριτάρια. Περθ
Το συγκρότημα "Μ.G. Kailis" έχει από επιχειρήσεις αλιείας τόνου, γαρίδας και αστακών μέχρι καλλιέργειας μαργαριταριών. Πριν οκτώ χρόνια δεν είχε ανάμιξη στην αλιεία τόνου και σήμερα είνάι η τέταρτη μεγαλύτερη εταιρία του είδους στην Αυστραλία.
Το συγκρότημα Καΐλη δημιούργησε ο αποβιώσας το 1999 Μάικλ Καΐλης στη δεκαετία του 1960. Το ένα από τα τέσσερα παιδιά της οικογενείας, ο Άλεξ είναι ο γενικός διευθυντής του συγκροτήματος με τη βοήθεια του άλλου αδελφού, Γιώργου, ο οποίος είναι καθηγητής στο Πανεπιστήμιου Νοτρ Νταμ της Πέρθ, σε μικρή απόσταση από τις οικογενειακές επιχειρήσεις Καΐλη που απασχολούν 500 άτομα και έχουν τζίρο $180 εκατ. ετησίως.
Οι ομογενείς που βρέθηκαν εκτός καταλόγου είναι ο Μάρκος Μπούρης (χρηματιστής) με περσινή περιουσία 120 εκατομμυρίων δολαρίων και ο Νίκος Πολίτης που διαθέτει εταιρίες πώλησης αυτοκινήτων παναυστραλιανά αλλά φέτος αντιμετώπισε κάποια οικονομικά προβλήματα. Πέρσι η περιουσία του ανερχόταν στα 120 εκατομμύρια δολάρια.
Και πάλι όμως στον κατάλογο των 200 πλουσιοτέρων Αυστραλών υπάρχουν και εννέα ομογενείς.
Από τα στοιχεία του φετινού καταλόγου των Κροίσων προκύπτει ότι:*Η αύξηση των εξαγωγών ορυκτών προς την Κίνα αύξησε και τος Αυστραλούς δισεκατομμυριούχους.
*Υπάρχουν τώρα 21 δισεκατομμυριούχοι στη χώρα που ελέγχουν 101.5 δισεκατομμύρια δολάρια. Δηλαδή 20 δισεκατομμύρια περισσότερα από πέρσι! Στον κατάλογο των 200 πλουσιότερων Αυστραλών την πρώτη θέση κατέχει ο δισεκατομμυριούχος μεγιστάνας των ΜΜΕ Τζέϊμς Πάκερ, με $7.1 δισεκατομμύρια, (πήρε την θέση του πατέρα του που πέθανε) και είναι και ο πλουσιότερος από τους 21 συνολικά Αυστραλούς δισεκατομμυριούχους, με δεύτερο τον Φρανκ Λόουι ($5.4 δισ.) και τρίτο τον Ρίτσαρντ Πρατ με $5.2 δισεκατομμύρια και τελευταίο των δισεκατομμυριούχων τον Μπομπ Ελ, με... μόλις $1 δισεκατομμυριάκι, δηλαδή όσο θα κέρδιζε ένας υπάλληλος μέσου μισθού $1000 την εβδομάδα, σε... 192 χρόνια δουλειάς! Στην κορυφή των ελληνοαυστραλών εκατομμυριούχων με $ 700 εκατομμύρια ο γνωστός και την Ελλάδα, λόγω της ανάμειξής του με την Παναχαϊκή,Κώστας Μακρής και ο γιος του, ο Ρος.
Ο Κώστας Μακρής και ο γιός του Ρος είναι οι μεγαλύτεροι ιδιοκτήτες ακινήτων στη Νότιο Αυστραλία. Ο Κων. Μακρής μετανάστευσε στην Αυστραλία το 1963.
Δούλευε αρχικά στα χυτήρια και αργότερα αγόρασε μια αλυσίδα μαγαζιών Fast Food, μεταπηδώντας στην συνέχεια στον κλάδο ακινήτων. το πρώτο εμπορικό κέντρο το αγόρασε με τις εισπράξεις από την πώληση των μαγαζιών Fast Food στη δεκαετία του 1980 Σήμερα έχει πολλά εμπορικά κέντρα, το Optus House στην Αδελαΐδα και το Bonnyridge Plaza στα περίχωρα του Σίδνεϊ, ενώ έχει και επιχειρήσεις στην Ελλάδα όπου συχνά χαίρεται τη θάλασσα με το πανάκριβο γιοτ του.
Επενδύοντας σε ακίνητα χαμηλής αξίας, τα αξιοποιούσε και σαν αποτέλεσμα αύξησε σημαντικά τον πλούτο του. Με βάση τα δεδομένα ανάπτυξης των ακινήτων του, ο κ.
Μακρής πιστεύει ότι σύντομα η αξία των ακινήτων του θα υπερβαίνει το ένα δισεκατομμύριο δολάρια. Λέει ότι τα κίνητρά του για επιτυχία είναι πολύ απλά: αγαπά τη δουλειά του.
Ο Ρος Μακρής άρχισε να εργάζεται με τον πατέρα του το 1987 και ίδρυσε την εταιρία Precision Investment Corporation το 1995 σαν δικό του όχημα επενδύσεων.
Το πρώτο του ακίνητο ήταν ένα εμπορικό κέντρο που απέκτησε από τον πατέρα του.
Εξακολουθεί να εργάζεται μαζί με τον πατέρα του στα κεντρικά γραφεία της εταιρίας τους, αλλά διατηρούν χωριστές επιχειρήσεις. Τα σχέδια τους είναι τώρα η ανάπτυξη των εμπορικών τους κέντρων για ν' αυξήσουν το ωφέλιμο εμβαδόν τους.
Μακρόχρονα θα στραφούν και σε άλλες πολιτείες.
Ο Κων Μακρής λέει ότι το πιο πολύτιμο περιουσιακό του στοιχείο είναι ένα σαξόφωνο, με υπογραφή του πρώην προέδρου των ΗΠΑ Μπιλ Κλίντον. Το είχε πάρει σε πλειστηριασμό σε φιλανθρωπική εκδήλωση, πριν μερικά χρόνια που ο κ. Κλίντον είχε επισκεφθεί την Αυστραλία. Ακολουθεί ο Θόδωρος Μακρύδης με 325 εκατομμύρια δολάρια (πέρυσι 320 εκατομμύρια) που διαθέτει καταστήματα λιανική ποτών.
Συγκεκριμένα η συλλογική διαχείριση των μαγαζιών λιανικής πώλησης στο ΣίδνεΪ, ήταν η πηγή πλούτου του κ. Θήο Καρύδη.
Οι εταιρίες Coles Myers και Woolworths άρχισαν ν` ανταγωνίζονται για την απόκτηση της αλυσίδας μαγαζιών του κ. Καρύδη με αποτέλεσμα η Coles Myers να αποκτήσει την περιουσία του κ. Καρύδη για $300 εκατ.
Ο κ. Καρύδης μετανάστευσε από την Ελλάδα και άνοιξε το πρώτο του παντοπωλείο το 1955 με την γυναίκα του και έμεναν σε ένα διαμέρισμα πάνω από το μαγαζί. Το 1975 έκανε αίτηση και πήρε την πρώτη του άδεια πώλησης αλκοολούχων ποτών και άνοιξε η τύχη του. Μέχρι το 1985 είχε ανοίξει άλλα πέντε. Έκτοτε αυξήθηκε η επιτυχία του και έγινε η μεγαλύτερη αλυσίδα μαγαζιών ποτών στην Αυστραλία με 49 μαγαζιά στη ΝΝΟ και την περιοχή της Καμπέρας, ως και την ιδιοκτησία τεσσάρων ξενοδοχείων.
Εξακολουθεί να έχει υπό την ιδιοκτησία του 20 μαγαζιά ποτών και οκτώ ξενοδοχεία στην Κουησλάνδη. Ο γιος του Γκρεγκ είναι ο γενικός διευθυντής της εταιρίας.
ΣΠΥΡΟΣ ΣΤΑΜΟΥΛΗΣ$277 εκατ. (πέρυσι $268 εκατ.)- Ακίνητα. Είναι 68 ετών, παντρεμένος με δύο παιδιά. Μελβούρνη.
Πρώην αθλητής ελληνορωμαϊκής πάλης, αναδείχτηκε πρωταθλητής στον επιχειρηματικό κλάδο. Με τη συνεχή αύξηση των τιμών ακινήτων αυξάνεται και η περιουσία του Σπύρου Σταμούλη. Έκανε το αρχικό κεφάλαιο στη βιομηχανία αναψυκτικών Gold Medal Drinks και στη συνέχεια στράφηκε στα ακίνητα.
Τελευταία αγόρασε ένα οικόπεδο αξίας 30 εκατομμυρίων δολαρίων στο Περάν της Μελβούρνης κι άλλο ένα παλιό κτίριο στη Λόνσντεϊλ στριτ στο κέντρο της πόλης.
Ο γιος του κ. Σταμούλη, Χάρης, φέρεται να είναι τώρα η κινητήριος δύναμη της "αυτοκρατορίας".
Πούλησε την επιχείρηση των αναψυκτικών Gold Μedal Drinks και έκανε κι άλλες αγορές ακινήτων στην Αυστραλία και στο εξωτερικό, στα οποία συμπεριλαμβάνεται και το παλιό κτίριο της κυβέρνησης της Βικτώριας στo 555 Collins Street, Melbourne και ένα ξενοδοχείο στην Αθήνα.
Ο κ. Σταμούλης έχει ένα ισχυρό χαρτοφυλάκιο εμπορικών ακινήτων στο κέντρο της Μελβούρνης συμπεριλαμβανομένων του Argus στη γωνία των οδών La Trobe & Elizabeth Sts. Έχει βιομηχανικά ακίνητα σε όλη τη Βικτώρια, συμπεριλαμβανομένου του γηπέδου Γκολφ στο Yarra και του Country Comfort Club Motel στο Frankston.
Έχει επίσης σημαντικό μερίδιο από το έργο $290 εκατ. στην παραλία Salt Village στο Byron Bay, NSW, μια πολυκατοικία στην Αθήνα και ένα νησάκι στο Ιόνιο πέλαγος.
Ο κ. Σταμούλης ήταν 12 ετών όταν το 1949 η οικογένειά του μετανάστευσε από την Ελλάδα και εγκαταστάθηκε στη Μελβούρνη. Το 1979 ίδρυσε την βιομηχανία αναψυκτικών Gold Medal. Ο 35χρονος γιος του Χάρυ διευθύνει τα ακίνητα στη Μελβούρνη.
Ακολουθεί ο Γιώργος Κούκης με περιουσία 205 εκατομμυρίων δολαρίων. Ο κ. Κούκης, που γεννήθηκε στη Χαλκίδα και μεγάλωσε στην Αυστραλία, είναι ιδιοκτήτης τεχνολογικής εταιρίας με έδρα την Ελβετία. Και έπονται:
ΝΙΚΟΣ ΜΗΤΡΗΣ$195 εκατ. (αύξηση $5 εκατ. από πέρυσι) - Αλιεία, ακίνητα. 61 ετών, παντρεμένος με δύο παιδιά.
Ο Νίκος Μήτρης αποφεύγει τη δημοσιότητα, αλλά έχει κερδίσει σημαντικά φέτος από τα κέρδη των μετοχών του στην εταιρία Aristοcrat.
Κουνιάδος και συνέταιρος του άλλου εκατομμυριούχου κ. Νίκου Μπαλλαγιάνη, είχαν κάνει τα πλούτη τους με την πώληση της εταιρίας μηχανών τυχερών παιχνιδιών Olympic Amusements.
Άρχισαν την εταιρία τους το 1973 στο γκαράζ του κ. Μπαλαγιάννη και το 1998 την πούλησαν για $190 εκατ. Ο κ. Μήτρης δημιούργησε μονάδα καλλιέργειας γαρίδων με $75 εκατ. που πήρε στο μερίδιο του Olympic Amusements. Επένδυσε $14 εκατ. για μονάδα καλλιέργειας γαρίδων 70 εκταρίων στην Κουνσλάνδη. Παράγει περίπου 500 τόνους "βασιλικές γαρίδες" το χρόνο με μια επέκταση 30 εκταρίων σε νέα μονάδα αξίας $40 εκατομμυρίων.
ΝΙΚΟΣ ΜΠΑΛΑΓΙΑΝΝΗΣ$170 εκατ. (πέρυσι $160 εκατ.)- Ακίνητα (ξενοδοχεία), Επενδύσεις, Σίδνεϊ. 56 ετών, παντρεμένος και με δυο παιδιά.
Το 1998, σχεδόν 20 χρόνια μετά την ίδρυση της επιχείρησης κατασκευής πόκερ-μασίνς Olympic Amusements, δύο μετανάστες κουνιάδοι, ο Νίκος Μπαλαγιάννης και ο Νίκος Μήτρης πούλησαν την εταιρία τους και χώρισαν τις επιχειρήσεις τους.
Σήμερα, τα έσοδα του κ. Μπαλαγιάννη εξακολουθούν να έρχονται και από τυχερά παιχνίδια που υπάρχουν στα ξενοδοχεία που έχει, πέντε στο Σίδνεϊ και τρία στην Νότιο Αυστραλία. Έχει επίσης μετοχές σε πολλές εταιρίες τυχερών παιχνιδιών και έχει ένα καζίνο στη Σύρο.
Ο Μπαλαγιάννης, γιος δασάρχη, ήλθε στη Αυστραλία το 1965.
Άρχισε να εργάζεται σε μαγαζιά φαγητού στη Μελβούρνης και μετά σε μια μικρή επιχείρηση συναρμολόγησης ηλεκτρονικών παιχνιδιών με τον Μήτρη και αργότερα προήχθη σε μηχανές τυχερών παιχνιδιών.. Η αύξηση του πλούτου του οφείλεται φέτος στην αύξηση της αξίας των ακινήτων του.
ΚΕΡΥ ΧΑΡΜΑΝΗΣ$170 εκατ. - Ορυχεία νίκελ. 57 ετών, παντρεμένος με δύο παιδιά
Τύχη και δουλειά έπαιξαν και εδώ τον ρόλο τους για τον νέο Κροίσο των 200. Ο αποθανών πατέρας του είχε προβλέψει ότι η τοποθεσία Kathleen Valley στην Κεντρική Δυτική Αυστραλία είχε πλούτο στο υπέδαφος και ο κ. Χαρμάνης επέμενε να γίνει έρευνα υπεδάφους με αποτέλεσμα να βρεθούν πλούσιο κοιτάσματα νικελίου στο μεταλλείο "Κόσμος". Αργότερα αγόρασε το Jubilee Mines. Σκληρός διαπραγματευτής και επιχειρηματίας, ασχολείται στις επιχειρήσεις του και ψυχαγωγείται με σέρφιν.
ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΠΑΣΠΑΛΗ (PASPALEY)$395 εκατ. (πέρυσι $370 εκατ.) - Μαργαριτάρια, Ακίνητα. Ντάργουιν, Σίδνεϊ.
Η οικογένεια Πάσπαλη κυριαρχεί στον κλάδο καλλιέργειας μαργαριταριών της Αυστραλίας που πωλούνται με τη φίρμα South Sea. Ο διευθύνων σύμβουλος της εταιρίας κ. Νικ Πάσπαλης χρησιμοποίησε επαναστατικές μεθόδους καλλιέργειας, που έδωσαν άριστα αποτελέσματα. Παρά την κρίση στο κλάδο τα τελευταία δύο χρόνια, τα μαργαριτάρια παραγωγής Πάσπαλη εξακολουθούν να κυριαρχούν στην διεθνή αγορά, αφού περισσότερο από το 90% της παραγωγής εξάγεται. Η οικογένεια έχει επίσης μια τοπική αεροπορική επιχείρηση, ως και ακίνητα στο Σίδνεϊ και Ντάργουϊν.
ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΚΑΪΛΗ$150 εκατ. (πέρυσι $140 εκατ.) - Αλιεία, Μαργαριτάρια. Περθ
Το συγκρότημα "Μ.G. Kailis" έχει από επιχειρήσεις αλιείας τόνου, γαρίδας και αστακών μέχρι καλλιέργειας μαργαριταριών. Πριν οκτώ χρόνια δεν είχε ανάμιξη στην αλιεία τόνου και σήμερα είνάι η τέταρτη μεγαλύτερη εταιρία του είδους στην Αυστραλία.
Το συγκρότημα Καΐλη δημιούργησε ο αποβιώσας το 1999 Μάικλ Καΐλης στη δεκαετία του 1960. Το ένα από τα τέσσερα παιδιά της οικογενείας, ο Άλεξ είναι ο γενικός διευθυντής του συγκροτήματος με τη βοήθεια του άλλου αδελφού, Γιώργου, ο οποίος είναι καθηγητής στο Πανεπιστήμιου Νοτρ Νταμ της Πέρθ, σε μικρή απόσταση από τις οικογενειακές επιχειρήσεις Καΐλη που απασχολούν 500 άτομα και έχουν τζίρο $180 εκατ. ετησίως.
Παρασκευή 13 Μαρτίου 2009
ΠΗΝΕΙΑ 1
Η Πηνεία είναι μια περιοχή με εξαιρετικές ομορφιές. Είναι πολύ κοντά στον Πύργο και την Αμαλιάδα (και θα έλθει ακόμα κοντύτερα όταν συντηρηθεί ο δρόμος Πύργος- Άγιος Γεώργιος- Οινόη- Σιμόπουλο αλλά και Αμαλιάδα- Σιμόπουλο 111) και προσφέρεται για πολυεπίπεδη ανάπτυξη.
Πριν δούμε τι καινούριο μπορεί να αποκτήσει η Πηνεία στην αναπτυξιακή της προσπάθεια, καλύτερο είναι να δούμε πώς μπορεί να αξιοποιήσει αυτά που έχει ήδη σήμερα. Το πρώτο που μου έκανε εντύπωση είναι ότι η Πηνεία έχει δευτεροβάθμια εκπροσώπηση σε συλλόγους: Οι σύλλογοι είναι τόσο πολλοί, ώστε έχει δημιουργηθεί Ομοσπονδία Πηνείας και Ωλένης, που σήμερα έχει για πρόεδρό της τον πολύ δραστήριο Γιώργο Τσίμπρη, ο οποίος είναι πρόεδρος και στην Παγκόσμια Πανηλειακή Συνομοσπονδία. Αν μετράω καλά, συλλόγους στην περιοχή και μάλιστα δραστήριους έχουν η Σκλίβα, το Σούλι, το Αγραπιδοχώρι, ο Ανθώνας, η Ακροποταμιά, το Καλό Παιδί, η Κάπελη (Πρόδρομος)… ελπίζω να μην μου διέφυγε καμία. Αυτό σημαίνει ότι η Πηνεία διαθέτει ενεργούς πολίτες που δραστηριοποιούνται μέσα από Συλλόγους, κι ότι αυτοί οι Σύλλογοι μπορούν, σε συνεργασία με την Τοπική Αυτοδιοίκηση Πηνείας να γίνουν αγωγοί κοινωνικής εγρήγορσης αλλά και μέσα άντλησης πόρων για έργα που συγχρηματοδοτούνται από την Ευρωπαϊκή Ένωση και τα οποία μπορούν να αλλάξουν προς το καλύτερο τη ζωή των Πηνειωτών.
Ήδη η Ομοσπονδία Συλλόγων Πηνείας και Ωλένης, σε συνεργασία με την μη Κυβερνητική Οργάνωση «Ερύμανθος», κατέθεσαν φάκελο ώστε να χρηματοδοτηθεί η δημιουργία υποδομών οικοτουρισμού και τοπικών προϊόντων στο πλαίσιο του πανηγυριού στο Τζαμί. Πρόκειται για το πανηγύρι που γίνεται κάθε χρόνο στα τέλη Αυγούστου στο Τζαμί Πηνείας κι είναι αφιερωμένο στη μνήμη του Αγίου Ιωάννη Θερμαστή. Κι αυτή η πρωτοβουλία χρηματοδότησης είναι προφανές ότι οφείλεται στην δραστηριότητα της Ομοσπονδίας κι όχι σε κάποιο συγκεκριμένο πλάνο ανάπτυξης της περιοχής. Αν υπήρχε αυτό το τελευταίο, τότε οι περισσότεροι, αν όχι όλοι, οι Σύλλογοι της περιοχής θα είχαν προχωρήσει σε ανάλογες πρωτοβουλίες.
Το ίδιο μπορεί να κάνει ο Σύλλογος Προδρόμου Κάπελης για να πλαισιώσει το ετήσιο «Πηνειώτικο Αντάμωμα» με δημιουργία υποδομών οικοτουρισμού και αγροτουρισμού. Παράλληλα ολόκληρο το Σούλι, αν το θέλουν οι κάτοικοί του, μπορεί λόγω της θέσης του να μετατραπεί σε πρότυπη μονάδα αγροτουρισμού, με παράλληλη επίδοση στην κτηνοτροφία και την αγροτική ζωή, καθώς και πίεση για δημιουργία τουριστικών μονάδων γύρω από τη λίμνη Πηνειού. Αυτή είναι μια ιδέα της καλής μου φίλης Ελένης Σκάβδη, που είχε την καλοσύνη να μου την γνωστοποιήσει. Δεν καταλαβαίνω τι καλύτερο έχει λ.χ. η Λίμνη Πλαστήρα, η οποία είναι ίσως ο δημοφιλέστερος προορισμός για εγχώριους τουρίστες σε όλη την Ελλάδα. Αν κάποιος έχει πάει στο Σούλι και χαίρεται γύρω- γύρω τη λίμνη, θα δει ότι εκεί είναι ο παράδεισος του τουρίστα, αρκεί να αναπτυχθεί η περιοχή, πράγμα που θα συμβεί μόλις φυτρώσει το πρώτο ξενοδοχείο.
Πριν δούμε τι καινούριο μπορεί να αποκτήσει η Πηνεία στην αναπτυξιακή της προσπάθεια, καλύτερο είναι να δούμε πώς μπορεί να αξιοποιήσει αυτά που έχει ήδη σήμερα. Το πρώτο που μου έκανε εντύπωση είναι ότι η Πηνεία έχει δευτεροβάθμια εκπροσώπηση σε συλλόγους: Οι σύλλογοι είναι τόσο πολλοί, ώστε έχει δημιουργηθεί Ομοσπονδία Πηνείας και Ωλένης, που σήμερα έχει για πρόεδρό της τον πολύ δραστήριο Γιώργο Τσίμπρη, ο οποίος είναι πρόεδρος και στην Παγκόσμια Πανηλειακή Συνομοσπονδία. Αν μετράω καλά, συλλόγους στην περιοχή και μάλιστα δραστήριους έχουν η Σκλίβα, το Σούλι, το Αγραπιδοχώρι, ο Ανθώνας, η Ακροποταμιά, το Καλό Παιδί, η Κάπελη (Πρόδρομος)… ελπίζω να μην μου διέφυγε καμία. Αυτό σημαίνει ότι η Πηνεία διαθέτει ενεργούς πολίτες που δραστηριοποιούνται μέσα από Συλλόγους, κι ότι αυτοί οι Σύλλογοι μπορούν, σε συνεργασία με την Τοπική Αυτοδιοίκηση Πηνείας να γίνουν αγωγοί κοινωνικής εγρήγορσης αλλά και μέσα άντλησης πόρων για έργα που συγχρηματοδοτούνται από την Ευρωπαϊκή Ένωση και τα οποία μπορούν να αλλάξουν προς το καλύτερο τη ζωή των Πηνειωτών.
Ήδη η Ομοσπονδία Συλλόγων Πηνείας και Ωλένης, σε συνεργασία με την μη Κυβερνητική Οργάνωση «Ερύμανθος», κατέθεσαν φάκελο ώστε να χρηματοδοτηθεί η δημιουργία υποδομών οικοτουρισμού και τοπικών προϊόντων στο πλαίσιο του πανηγυριού στο Τζαμί. Πρόκειται για το πανηγύρι που γίνεται κάθε χρόνο στα τέλη Αυγούστου στο Τζαμί Πηνείας κι είναι αφιερωμένο στη μνήμη του Αγίου Ιωάννη Θερμαστή. Κι αυτή η πρωτοβουλία χρηματοδότησης είναι προφανές ότι οφείλεται στην δραστηριότητα της Ομοσπονδίας κι όχι σε κάποιο συγκεκριμένο πλάνο ανάπτυξης της περιοχής. Αν υπήρχε αυτό το τελευταίο, τότε οι περισσότεροι, αν όχι όλοι, οι Σύλλογοι της περιοχής θα είχαν προχωρήσει σε ανάλογες πρωτοβουλίες.
Το ίδιο μπορεί να κάνει ο Σύλλογος Προδρόμου Κάπελης για να πλαισιώσει το ετήσιο «Πηνειώτικο Αντάμωμα» με δημιουργία υποδομών οικοτουρισμού και αγροτουρισμού. Παράλληλα ολόκληρο το Σούλι, αν το θέλουν οι κάτοικοί του, μπορεί λόγω της θέσης του να μετατραπεί σε πρότυπη μονάδα αγροτουρισμού, με παράλληλη επίδοση στην κτηνοτροφία και την αγροτική ζωή, καθώς και πίεση για δημιουργία τουριστικών μονάδων γύρω από τη λίμνη Πηνειού. Αυτή είναι μια ιδέα της καλής μου φίλης Ελένης Σκάβδη, που είχε την καλοσύνη να μου την γνωστοποιήσει. Δεν καταλαβαίνω τι καλύτερο έχει λ.χ. η Λίμνη Πλαστήρα, η οποία είναι ίσως ο δημοφιλέστερος προορισμός για εγχώριους τουρίστες σε όλη την Ελλάδα. Αν κάποιος έχει πάει στο Σούλι και χαίρεται γύρω- γύρω τη λίμνη, θα δει ότι εκεί είναι ο παράδεισος του τουρίστα, αρκεί να αναπτυχθεί η περιοχή, πράγμα που θα συμβεί μόλις φυτρώσει το πρώτο ξενοδοχείο.
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)